بررسی اثر شاخص خاک بر پتانسیل بیابان زایی مخروط افکنه ها با کاربرد روش AHP-VIKOR، مطالعه موردی: بخش جنوبی حوزه‏ آبخیز رودخانه‏ شور

بررسی روند بیابان زایی مستلزم درک پدیده‏هایی است که هم به طور منفرد و هم در کنش و واکنش با یکدیگر در یک ناحیه تغییراتی را به وجود آورده‏ اند که این تغییرات منجر به بیابان زایی و تخریب اراضی شده است. به منظور بررسی اثر معیار خاک شناسی بر پتانسیل بیابان زایی مخروط افکنه ها در بخش جنوبی حوزه آبخیز رودخانه شور، نخست اقدام به تهیه نقشه طبقات شیب، کاربری اراضی و زمین شناسی کاربردی با هدف ایجاد واحدهای همگن و تعیین خصوصیات خاک شد، به طوری که از طریق روی هم قرار دادن و تقاطع این نقشه‏ها با لایه شبکه ای ایجاد شده به وسیله برنامه جانبی ET GeoWizards در نرم افزار ArcGIS 10.3، نقشه واحدهای کاری حاصل شد. در این تحقیق، سه شاخص حساسیت پذیری نسبت به فرسایش، شوری و نفوذپذیری خاک در نظر گرفته شد که در نهایت هر یک به صورت نقشه‏ای طبقه‏بندی شده، ارائه شدند. سپس اقدام به محاسبه وزن معیارها و نیز نسبت سازگاری با کاربرد روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی شد و از شاخص ویکور به منظور تعیین پتانسیل و اولویت بندی گزینه ها استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، دامنه تغییرات شاخص ویکور در گزینه ها مبتنی بر روش AHP-VIKOR از 0.002 تا 1.000 متغیر است. واحدهای V1 و V10 به ترتیب با دارا بودن شاخص های ویکور 1.000 و 0.002، بیشینه و کمینه پتانسیل بیابان زایی را به خود اختصاص داده اند. نتایج حاصل از پهنه بندی منطقه تحقیق نشان دهنده حضور دو طبقه کم (I) و خیلی زیاد (IV) در پهنه ‏بندی شدت یا پتانسیل بیابان زایی مخروط افکنه ها است، به طوری که 74.18 درصد منطقه (معادل 4245.77 هکتار) دارای پتانسیل بیابان زایی کم و 25.82 درصد (معادل 1477.67 هکتار) دارای پتانسیل بیابان زایی خیلی زیاد است.