مطالعه بازنمایی ایدئولوژیک ایران در روزنامه الشرق الاوسط با تکیه بر الگوی ون دایک

تولیدات رسانه ای به ویژه متن هایی که به صورت روزمره توسط خبرنگاران تولید می شود، یکی از حوزه های پرکاربرد برای کاربست و تطبیق رویکردهای انتقادی در تحلیل گفتمان به شمار می رود. اختلافات سیاسی بین ایران و عربستان در سال های اخیر فضایی در عرصه رسانه ای دو کشور ایجاد کرده که کاملا تحت سیطره گفتمان های سیاسی حاکم بر دولت ها است. پژوهش حاضر با هدف تبیین استراتژی های گفتمانی روزنامه الشرق الاوسط عربستان در بازنمایی ایدئولوژیک ایران انجام شده است. بدین منظور الگوی ون دایک به عنوان روش تحقیق انتخاب و 20 تحلیل سیاسی از روزنامه مذکور مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که نحوه پردازش اطلاعات و اخبار درباره ایران در این روزنامه مطابق با مربع ایدئولوژیک ون دایک بوده و اصل بیطرفی رسانه ای در بازنمایی ایران رعایت نشده است. به نمایی، پیش فرض های منفی، قطبی سازی در متن به ضرر ایران، معرفی به عنوان گروه غیرخودی، فاصله گذاری و... از جمله استراتژی های گفتمانی این روزنامه هستند. در همه متون بررسی شده، ایران به عنوان تهدیدی برای امنیت منطقه و جهان و عنصر ناهماهنگ بین کشورهای اسلامی معرفی شده است. نویسندگان تلاش داشته اند هر نوع گزاره ایدئولوژیک را در سطوح مختلف متن اعمال کرده و راه را برای قضاوت منصفانه مخاطب، مسدود کنند. گفتمان مسلط بر این روزنامه، در بازه زمانی مورد بررسی، درصدد ارائه تصویری از ایران است که با واقعیت های سیاسی و مذهبی فاصله داشته و در مقابل همه کنشگری های عربستان به صورت مثبت، طراحی و بازنمایی شده اند.