ارزیابی مزرعه ای مقاومت تدریجی نسبت به بیماری زنگ زرد جو در لاین های امیدبخش جو آبی

بیماری زنگ زرد جو با عامل Puccinia striiformis f. sp. hordeiیکی از مهمترین بیماری های جو می باشدکه تولید جو را در برخی مناطق جهان تهدید می کند. استفاده از ارقام مقاوم، اقتصادی ترین روش مدیریت زنگ زرد است و مقاومت تدریجی (Slow rusting) که نوعی مقاومت کمی است، به عنوان مقاومت پایدار گزارش شده است. در این مطالعه، پارامترهای مقاومت تدریجی شامل ضریب آلودگی (CI)، شدت نهائی بیماری (FRS)، مقدار نسبی سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (rAUDPC) و نرخ آلودگی ظاهری (r) برای 41 ژنوتیپ جو همراه با شاهد حساس در دو سال 1395 و 1396 ارزیابی شدند. این پژوهش در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل تحت شرایط آلودگی طبیعی و مصنوعی انجام شد. واکنش گیاهچه ای نیز تحت شرایط مزرعه ای ارزیابی شد. نتایج ارزیابی ها برای پارامترهای مقاومت نشان داد که لاین های EDC-87-3 ، EC-90-4 ، EM-88-2 ، EM-88-5 ، EM-89-19همراه با رقم حساس بالاترین مقادیر FRS، CI، r و rAUDPC را داشتند، بنابراین به عنوان لاین های حساس گروه بندی شدند. ده لاین در هر دو مرحله گیاهچه ای و گیاه بالغ مقاوم بودند. هفت لاین در مرحله گیاهچه ای مقاوم ولی در مرحله گیاه بالغ واکنش حدواسط (MS، M و MR) نشان دادند. سیزده لاین (2، 5، 8، 10، 12، 14، 15، 19، 23، 29، 31، 38 و39) در مرحله گیاهچه ای حساس ولی در مرحله گیاه بالغ واکنش متوسط (MR, M, MS) نشان دادند. بنابراین این لاین ها با داشتن مقادیر پایین پارامترهای مختلف مقاومت به احتمال زیاد دارای درجات متفاوتی از مقاومت تدریجی یا مقاومت گیاه بالغ در درجه حرارت بالا (HTAP) (مقاومت غیر نژاد- اختصاصی) می باشند. بقیه لاین ها سطح پایینی از مقاومت تدریجی داشتند. تجزیه خوشه ایبر اساس واکنش گیاهچه ای و گیاه بالغ، لاین ها را در گروه های مختلفی قرار داد که این حالت نیز بیانگر تنوع بالای لاین ها از نظر واکنش نسبت به بیماری زنگ زرد جو بود.