سرطان پانکراس: از ژنوم تا درمان های نوین

سرطان پانکراس رتبه چهارم مرگ و میرهای ناشی از سرطان را به خود اختصاص داده است. بقای مبتلایان به آن بسیار پایین بوده و میزان مرگ و میر آن در مردان بیش تر از زنان می باشد. عوامل مختلف ارثی و غیرارثی در شکل گیری سرطان پانکراس دخیل هستند که از جمله عوامل مهم غیرارثی می توان به سیگار کشیدن اشاره نمود. علاوه بر این، مشخص شده است که خطر ابتلا به سرطان پانکراس در بیماران مبتلا به دیابت ملیتوس دو برابر افرادی است که دیابت ملیتوس ندارند. از شرایط ارثی نیز می توان به تغییرات ژنتیکی (فعال شدن آنکوژن ها و غیرفعال شدن ژن های سرکوبگر تومور) و اپی ژنتیکی (ncRNA) اشاره کرد. جهش در آنکوژن KRAS در 95 درصد مبتلایان به سرطان پانکراس دیده می شود. علی رغم کاربرد معمول سونوگرافی و نشانگرهای تومور در تشخیص سرطان پانکراس، اهمیت آن ها به عنوان ابزار تشخیصی قدرتمند دچار چالش شده است. نوآوری در استراتژی های درمانی رایج مثل شیمی درمانی و ایمنی درمانی و نیز ژن درمانی بر پایه حامل های ژنتیکی ابزار نوید بخشی را برای درمان فراهم کرده است. استفاده از ویروس های آنکولیتیک با ویژگی تکثیر انتخابی در سلول های سرطانی و عوارض جانبی حداقل، چشم انداز جدیدی را برای آینده درمانی این سرطان گشوده است. علاوه بر این، فناوری های نوین ویرایش ژنی از جمله کریسپر دست ورزی ژنوم سلول های سرطانی را در جهت شناسایی و تنظیم مسیرهای مولکولی دخیل در سرطان پانکراس ممکن کرده است. با توجه به اینکه تغییرات ژنتیکی و اپی ژنتیکی متعدد در بیماری زایی این سرطان نقش دارد، کنترل همزمان این مسیرها با روش های درمانی متعدد می تواند استراتژی درمانی مفیدی برای سرطان پانکراس باشد.