بررسی گرده شناسی جنس Crocus L. (Iridaceae) با تاکید بر تاکسونومی در ایران

زعفران بعنوان یک جنس شاخص از زیرخانوادهCrocoideae Burnett.  و متعلق به خانوادهIridaceae دارای حدود 100 گونه در دنیا می باشد. این جنس در ایران نیز دارای 8 گونه از دو زیربخش Crocus و Nudiscapus است. بدلیل اهمیت شواهد گرده شناختی و نقش آن ها در تمایز تاکسونومیکی این جنس و نیز فقدان مطالعات جامع در این حوزه در ایران، موضوع فوق مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه های گرده ای این مطالعه با استفاده از میکروسکپ الکترونی نگاره (SEM) عکس برداری شدند. بر اساس ارزیابی های انجام شده، دانه های گرده ی این جنس در رده متوسط تا بزرگ طبقه بندی می گردند. علاوه بر این، انتشار دانه های گرده بصورت monad (منفرد) و شکل کلی آنها spheroidal (کروی) می باشد. همچنین الگوی منافذ spiraperture (شامل یک یا چند منفذ مارپیچی) از مارپیچی منفرد پیوسته تا چندین مارپیچ نامنظم و ناپیوسته متغیر و بوضعیت فرورفته و عمیق تا سطحی متنوع می باشند. دیواره ی دانه های گرده در تاکسون های مطالعه شده intectae (فاقد تکتوم) است و دارای تزئینات microechinate (ریزخاردار) می باشد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که صفات گرده شناسی در تمایز بخش ها کارآمد است و در بسیاری از موارد می توانند در جدایی گونه ها و نیز تعیین مرز بین گونه ای موثر باشند. با این وجود، شواهد گرده شناسی غالبا" بعنوان صفات کمکی و تایید کننده محسوب می شوند. بنابراین بکارگیری آن ها همراه با سایر شواهد تاکسونومیکی، می تواند در تعیین محدوده ی گونه ای و نیز مرز گونه ها تاثیر گذار باشد.