ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی تیپ های بومی فندق (Corylus avellana L.) بر اساس صفات مورفولوژیکی درمنطقه اهر

فندق یکی از مهمترین میوه های خشک تجاری است. بررسی تنوع ژنتیکی فندق، جهت گزینش ژنوتیپ های برتر و استفاده در برنامه های اصلاحی لازم می باشد. در این مطالعه با استفاده از 34 صفت کیفی و 22 صفت کمی تنوع ژنتیکی 28 ژنوتیپ گزینش شده از منطقه فندقلوی اهر ارزیابی شدند. بر اساس نتایج حاصله، برخی از صفات مثل کلروفیل کل، طول شاتون، وزن پوشینه، وزن پوسته سخت و وزن 100 عدد میوه دارای ضریب تغییرات بالایی بودند. ضرایب همبستگی نشان داد بین برخی از صفات اندازه گیری شده از قبیل برگ، ابعاد و وزن میوه و مغز همبستگی معنی داری وجود دارد. تجزیه کلاستر و برش دندروگرام، ژنوتیپ ها را در فاصله ژنتیکی 4 تا 25، به دو گروه اصلی تقسیم کرد. تجزیه به عامل ها، متغیرهای مورد ارزیابی را به 6 عامل اصلی کاهش داد که در مجموع 65/85 درصد واریانس کل را توجیه نمودند. میوه ژنوتیپ ها به سه فرم گرد، دوکی و پهن تقسیم شد که اکثر ژنوتیپ ها دارای میوه گرد بودند. زمان رسیدن میوه ها از نیمه دوم ماه مرداد تا نیمه اول شهریور متغیر بود و باهم اختلاف معنی داری داشتند. تمامی ژنوتیپ ها پروتاندر بودند. باز شدن گل های نر و شروع گرده افشانی از اواسط بهمن تا اواخر بهمن و زمان ظهور کلاله ها از اوایل اسفند تا اواسط اسفند متغیر بود. نتایج حاصل بیان گر وجود تنوع زیاد در اکثر صفات مورد بررسی بود. در این بین وزن و ابعاد میوه در تمایز ژنوتیپ ها نقشی اساسی داشتند. در کل نتایج نشان داد که صفات مورفولوژیکی می تواند به عنوان یک ابزار مهم برای شناسایی و ارزیابی ژنوتیپ های فندق باشد.