تبیین کرامت ذاتی انسان در رویکرد علامه جعفری

کرامت در معنای شرافت و حرمت، مفهومی اختلافی است. این واژه یکی از مفاهیم بنیادی در اندیشه سیاسی و حقوقی است. با وجود اهمیت و جایگاه مهم کرامت معنا و قلمرو آن همچون بسیاری از مفاهیم حوزه‌های اندیشه و تفکر دچار تشتت می‌باشد. کرامت ذاتی یا کرامت انسانی، صرف نظر از ریشه، بنیان و قلمرو شمول آن در نگرش های دینی و عرفی مورد پذیرش و تاکید قرار گرفته است. علامه محمدتقی جعفری رویکرد خاصی به کرامت ذاتی داشته و ضمن پذیرش آن به عنوان یک پدیده ذاتی و طبیعی آن را سلب شدنی و وابسته به سرشت کردارهای ارادی و آزاد می‌داند. بنابراین در این نگرش اگرچه در بدو تکوین خمیر مایه انسان، وی از ارزش ذاتی برخوردار است و این ارجمندی هوده استعدادها و شایستگی های به ودیعت نهاده شده الهی در وجود اوست، اما نتیجه اعمال و کردارهای وی می‌تواند آن را از اثر تهی سازد. آدمی با پشت کردن به صلاحیت‌های وجودی خویش و ارتکاب جنایت و خیانت، گوهر ارزشی خود را که همانا کرامت ذاتی یا انسانی است از دست می دهد. پس ذاتی بودن کرامت در اینجا به مفهوم غیر قابل انتزاع بودن از وجود آدمی نیست. این نوشتار درپی تبیین و نقادی نظریه فوق است. زیرا ذاتی بودن با قابل سلب بودن امکان جمع نمی یابد.