مقایسه روش های زمین آمار در برآورد توزیع مکانی بارش سالانه در مناطق خشک و نیمه خشک جنوب شرقی ایران

در بسیاری از مطالعات و بررسی های منابع طبیعی و کشاورزی به دلیل عدم پوشش کامل ایستگاه های اندازه گیری نقطه ای باران برآورد بارش منطقه ای و یا تخمین بارش درمناطق مابین ایستگاه ها امری ضروری است برای این امر روش های ختلفی وجود دارد که از جمله آنها روش میانیابی می باشد در بیشتر موارد یکی از روش های موجود به دلخواه کارشناس انتخاب و مورد استفاده قرار می گیرد که ممکن است برآورد دقیقی صورت نگیرد در این مطالعه سه روش کریجینگ (معمولی و کوکریجینگ) میانگین متحرک وزن دار و(TPSS) (با و بدون متغیر کمکی)برای برآرد بارش سالانه با استفاده از آمار 22 ساله ایستگاه های باران سنجی در جنوب شرق ایران مورد بررسی قرار گرفته است برای تعیین متغیر کمکی در روش هایی که نیاز به متغیر کمکی است ضریب همبستگی بارش با ارتفاع محاسبه شد که این ضریب برای کل ایستگاه ها به دلیل وضعیت منطقه و پراکندگی ایستگاه ها پایین و غیر قابل قبول بود لذا منطقه بر اساس حوزه های آبخیز تقسیم بندی و در مواردی که تعداد ایستگاه های واقع در یک حوزه کم و یا چند حوزه دارای ضریب همبستگی تقریبا یکسان بودند آن حوزه ها در هم ادغام شد که در نهایت کل منطقه به سه زیر منطقه تقسیم شد ضریبب همبستگی با ارتفاع در یک زیر حوزه 12/0 و در دو منطقه دیگر 7/0 و 8/0 محاسبه شد بررسی های به عمل آمده نشان داد برای اینک یک متغیر کمکی بتواند دقت روش میانیابی را افزایش دهد ضریب همبستگی آن با بارندگی سالانه بایستی بیشتر از 6/0 باشد نتایج به دست آمده نشان می دهد که روش TPSS با متغیر کمکی ارتفاع (MAE برابر 38-13 میلی متر)مناسبترین روش تخمین بارندگی سالانه است روش کریجینگ (با MEA برابر 50-29 میلی متر)و روش میانگین متحرک وزن دار با توان 2(با MEA برابر 57-26 میلی متر)در رده های بعدی قرار می گیرند.