روابط آذربایجان ایران (1920-1918)

این مقاله به موضوع روابط آذربایجان و ایران (بین سال های 1918-1920) اختصاص دارد. به دنبال اعلام استقلال آذربایجان در 28 ماه می 1918 این دولت برقراری روابط دوستانه و برادرانه با دولت های همسایه و به رسمیت شناخته شدن حق حاکمیت آن در جامعه بین المللی را به عنوان اهداف اصلی خود اعلام نمود. در این مقاله روابط آذربایجان و ایران به سه دوره تقسیم می شود و هر دوره به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می گیرد. در مرحله نخست تلاش های نمایندگان آذربایجان برای ایجاد روابط حسنه با ایران با ناکامی مواجه شد. در مرحله دوم روابط، بعضی پیشرفت هایی حاصل شده و مذاکرات دوجانبه ای بین دو کشور به مورد اجرا گذاشته شده است. با اعزام هیئتی ویژه به رهبری اسماعیل خان زیادخانلی و عادل خان زیادخانلی به ایران از سوی وزارت امور خارجه آذربایجان نخستین روابط دیپلماتیک بین دو کشور برقرار شد. ادامه این مذاکرات در کنفرانس صلح پاریس برگزار شد. در نتیجه کمیسیون مشترک آذربایجان ایران در پاریس ایجاد شد و یک معاهده چهار مرحله ای امضاء شد. در نهایت از آغاز 1920 به بعد، این روابط به اوج خود رسید. وزارت امور خارجه ایران یک هیئت ویژه دیپلماتیک به رهبری سید ضیاالدین طباطبائی به آذربایجان فرستاد. این مذاکرات که تا مدت های طولانی ادامه داشت با موفقیت پایان یافت و ایران در 20 مارس 1920 به صورت رسمی استقلال آذربایجان را به رسمیت شناخت. در مدت خیلی کوتاهی از موقع به رسمیت شناختن حق حاکمیت آذربایجان تا انحلال استقلال آن در 28 آوریل 1920، شش معاهده در زمینه تجارت، تلگراف، گمرکات، حمل ونقل و مسائل دیگر بین آذربایجان و ایران امضاء شد.