تحلیل، بررسی و تبعات میزان توجه به نظام های بهره برداری کوچک و بزرگ در سال های قبل و بعد از انقلاب

هدف این مقاله شناسایی سمت و سوی برنامه های توسعه کشاورزی در 6 برنامه عمرانی قبل از انقلاب و 5 برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بعد از انقلاب از منظر توجه به نظام های بهره برداری کشاورزی بزرگ و یا کوچک است. برای این منظور در مقطع مورد مطالعه با استفاده از روش تحقیق کتابخانه ای، گزارش برنامه های مورد نظر مورد مطالعه قرار گرفت. اسناد مورد بهره برداری در تحقیق از لحاظ نقد درونی و بیرونی مورد تایید می باشند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که در سال های قبل از انقلاب و در برنامه های عمرانی اول تا پنجم سمت و سوی دولت غالبا معطوف به توسعه واحدهای بهره برداری بزرگ در مقایسه با واحدهای دهقانی بوده است و همین امر موجب تحمیل شرایط سخت به واحدهای کوچک گردید. اما، در برنامه ششم عمرانی دولت سیاست های خود را تغییر و واحدهای دهقانی را مورد حمایت قرار داد. در سال های بعد از انقلاب و در برنامه های با عنوان توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شاهد سمت گیری بیشتر دولت به سمت واحدهای بهره برداری بزرگ هستیم و فقط در برنامه پنجم است که این جهت گیری تا حدی و از طریق حمایت دولت از یکپارچه سازی اراضی کشاورزی کوچک تعدیل می شود. به این ترتیب، عدم حمایت و تضعیف واحدهای کوچک به عنوان نظام بهره برداری غالب در سال های قبل و بعد از انقلاب موجب ناپایداری و آسیب پذیری این واحدها از ابعاد گوناگون بوده است.