اندازه گیری و تجزیه رشد بهره وری کل عوامل تولید در صنعت گاوداری های شیری ایران

 امروزه بهبود بهره وری به عنوان بهترین و کارآمدترین روش دستیابی به رشد اقتصادی با توجه به کمیابی منابع تولیدی مطرح است. مدیریت بهره وری مستلزم شناخت اجزاء و تحلیل تغییرات آن در پروسه توسعه است. مطالعه حاضر با هدف اندازه گیری و تجزیه روند تغییرات بهره وری گاوداری های شیری صنعتی صورت گرفت. این مطالعه با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها و شاخص هیکس مورستین به محاسبه و تجزیه بهره وری کل عوامل تولید می پردازد. آمار و اطلاعات مورد استفاده تحقیق از نتایج طرح آمارگیری نمونه ای گاوداری های صنعتی استان های کشور طی سال های 92-1369 جمع آوری گردید. نتایج نشان داد که در طی دوره 75-1369 شاخص رشد قیمت ستاده به رشد قیمت نهاده (TT) نسبت به سال پایه (1369) حدود 86 درصد افزایش یافته که این دوره با کاهش شاخص بهره وری کل عوامل تولید ((TFP به میزان 15 درصد همراه بوده است. بررسی شاخص TFP نیز حاکی از آن است که شاخص مذکور ابتدا سیر نزولی و سپس سیر صعودی داشته است و علیرغم نوسانات موجود در طی دوره زمانی 92-1369، به طور متوسط نسبت به سال پایه حدود 15 درصد افزایش یافته است. کارایی بهره وری کل عوامل تولید (TFPE) از سال 1369 تا سال 1392 روند کاهشی داشته و از 521/0 در سال 1369 به 248/0 در سال 1392 کاهش یافته است. همچنین ارزیابی و تحلیل منابع تغییرات TFP نشان داد که در دهه ی 1370 مهم ترین جزء تغییرات TFP، کارایی مقیاس پسماند ستاده گرا (ROSE) و در طی نیمه دوم دوره مطالعه، تغییرات تکنولوژی به عنوان یکی از اصلی ترین عناصر تغییرات TFP گاوداری های شیری صنعتی کشور محسوب می شود. همین امر نشان می دهد که برای افزایش بهره وری، بایستی توجه به ترویج تکنولوژی مد نظر قرار گیرد تا بتواند در فرآیند تولید ثمربخش باشد. در مجموع توسعه و ترویج نمادهای تکنولوژی از جمله گاوهای اصلاح نژاد شده، خدمات تلقیح مصنوعی و انتقال جنین و همچنین افزایش مقیاس تولید از طریق اعمال سیاست های تشویقی و حمایت از واحدهای تولیدی بزرگ می تواند به ارتقاء بهره وری عوامل تولیدی منجر شود.