طبقه‎بندی و تعیین تغییرات رژیم جریان آب رودخانه‎ای با استفاده از شاخص‏های هیدرولوژیکی IHA مطالعه موردی: (رودخانه خرمارود - استان گلستان)

در تحقیق حاضر با استفاده از شاخص‏های تغییرات هیدرولوژیکی IHA، تغییرات رژیم هیدرولوژیکی در دو دوره آماری «رژیم جریان طبیعی» و «رژیم جریان تغییریافته» در ایستگاه هیدرومتری نوده خاندوزه واقع در خروجی حوضه آبخیز تیل‏آباد (استان گلستان) بررسی شد. براساس روش IHA، در مجموع 67 پارامتر آماری توسط نرم‎افزار IHA7 محاسبه شد؛ این پارامترها به دو گروه شاخص‎های تغییرات هیدرولوژیکی IHA در محدوده هدف RVA و مولفه جریان محیط زیستی EFCs تقسیم شدند. به منظور تفکیک و تعیین میزان اختلاف معنا‏دار بین مقادیر میانگین دوره با رژیم جریان طبیعی نسبت به دوره رژیم جریان تغییریافته از آزمون رقم معنا‏داری استفاده شد. برای طبقه‏ بندی رژیم جریان نیز روش طبقه ‏بندی توسعه یافته توسط کوئسلاتی و همکارانش به کار برده شد. نتایج تحقیق حاضر نشان می‎دهد الگوی رژیم جریان آب سالانه طی دوره آماری 1346 تا 1395 از طبقه «رواناب دائمی PR» به «دائمی با سیلاب‏های ناگهانی PF» تغییر کرده است. فعالیت‏های انسانی در حوضه آبخیز تیل‎آباد سبب کاهش مقادیر جریان‎های کم، دبی حداقل و میانگین ماهانه، مدت زمان تداوم جریان، تعداد پالس‎های جریان‏ های زیاد، مدت زمان تداوم سیلاب‎های کوچک و بزرگ، میانگین حداقل جریان‎های یک، هفت و 90 روزه و همچنین میانگین حداکثر جریان‎های هفت و 90 روزه در هر سال آبی شده و به عکس سبب افزایش مقدار و فراوانی دبی اوج سیلاب‎های کوچک و بزرگ، تعداد روزهای جریان با دبی صفر، فراوانی جریان‎های خیلی کم و میانگین حداکثر جریان یک روزه در هر سال آبی شده است. همچنین، تغییر مدت تداوم و زمان وقوع رخدادهای جریان‏های زیاد و خیلی کم سالانه را در پی داشته است.