بررسی عملکرد روش برنامه ریزی بیان ژن در پیش بینی تابش خورشیدی روزانه در گستره ایران

انرژی تابشی خورشید سرمنشا انرژی های روی کره ی زمین است که یکی از منابع مهم انرژی پاک به ویژه در کشور ایران محسوب می شود. برآورد درست مقدار تابش خورشیدی به عنوان یکی از پارامترهای مهم در شبیه سازی رشد گیاهان و تخمین تبخیرتعرق اهمیت زیادی دارد. هدف از انجام این مطالعه، توانایی مدل شبیه سازی GeneXproTools 5.0در پیش بینی تشعشعات خورشیدی بر اساس داده های هواشناسی (بارش، ساعات آفتابی، رطوبت نسبی، حداکثر دما، حداقل دما، میانگین دما و تابش خورشیدی، هم چنین با در نظر گرفتن ارتفاع، طول جغرافیایی و عرض جغرافیایی) در مقیاس روزانه، در 31 ایستگاه در گستره ی ایران در بازه ی زمانی 2016-2007 می باشد. بهترین مدل بر اساس معیارهای ارزیابی RMSE،MAE ،ENSو R2انتخاب شد. از نتایج تجزیه و تحلیل، مشخص شد که مقادیر پیشی بینی شده سازگاری خوبی با مقادیر اندازه گیری شده در مدل برنامه ریزی بیان ژن(GEP) دارد. در مدل GEP، سناریوی eبه دلیل در نظر نگرفتن ارتفاع، طول جغرافیایی، عرض جغرافیایی، بارش، رطوبت نسبی، حداکثر دما و حداقل دما، دارای ضریب همبستگی کمتر و خطای بیشتری می باشد و کارایی کمتری دارد. در این مدل، در سناریوی cبا اضافه شدن پارامترهای میانگین دما و تابش خورشیدی، برآورد مطلوب تری از تابش خورشیدی حاصل می شود. نتایج سناریوهای cو eبسیار به هم نزدیک می باشد، اما سناریوی eدر پیش بینی تابش خورشیدی ضعیف تر عمل می کند و بهترین مدل در این مطالعه، سناریوی cمی باشد. زمانی که عرض جغرافیایی، بارش، رطوبت نسبی، حداکثر دما، حداقل دما، میانگین دما و تابش خورشیدی برای پیش بینی تابش خورشیدی در نظر گرفته شود، نتایج دقیق تری حاصل می شود. هم چنین، معیارهای ارزیابی تحت سناریوی cبا 0/72=R2 ، 3/59=RMSE ، 2/82= MAE و 0/72= NSEدر بخش آموزش از سایر سناریوها بیشتر می باشد. در مجموع روش GEPدقیق ترین نتایج را در تخمین تابش خورشیدی روزانه در گستره ی ایران دارد.