نظام تربیت اخلاقی در نامه 31 نهج البلاغه

نظام تعلیم و تربیت برای شکل گیری، تقویت و استحکام خود به آرا و اندیشه های برخاسته از متن فرهنگ و مکتب خود نیاز دارد. اگر این بررسی در منبعی برجسته همچون نهج البلاغه صورت گیرد، با توجه به فرهنگ اسلامی حاکم بر جامعه ما، پذیرش آن از طرف مخاطبان حتمی خواهد بود. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی و تبیین نظام تربیت اخلاقی در نامه 31 نهج البلاغه شامل بنیادها، هدف ها، اصول و روش های تربیت اخلاقی انجام شد. روش به کارگرفته شده در این تحقیق، با توجه به ارتباط نزدیک و تنگاتنگ روش، هدف ها و ماهیت موضوع تحقیق، روش تحلیلی- استنباطی و روش گردآوری مطالب، کتابخانه ای و بررسی اسناد بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از روش تحلیل مفهومی استفاده شد و با توجه به موضوع و هدف پژوهش، از شیوه بررسی بافت یا سیاق مفهوم برای تحلیل مفاهیم بهره گرفته شد. نظام تربیت اخلاقی در نامه 31 نهج البلاغه دارای چهار مولفه بنیادها، هدف ها، اصول و روش هاست. نظام تربیت اخلاقی در این نامه شامل چهار بنیاد توحید، ضعف آدمی، فطرت و معاد است. هدف غایی تربیت اخلاقی در نامه مذکور "تخلق به اخلاق الهی" و هدف های واسطه ای برای تحقق آن، شناخت خدا، خودسازی، تقوا، زهد، صبر، التزام به امر الهی و یاد خداوند است. اصول تربیت اخلاقی استنباط شده از نامه مذکور شامل کرامت، تفاوت های فردی، اعتدال، تعقل، تفکر و تدبر، و در نهایت روش های تربیت اخلاقی در نامه یادشده شامل تذکر، موعظه، ارایه الگو، محبت، عبرت آموزی، توبه، و مراقبه و محاسبه هستند.