شناسایی گونه های Fasciola در استان های گرمسیر و سردسیر غرب ایران با استفاده از روش های مولکولی و ریخت شناسی

Fasciolosis یک بیماری انگلی است که توسط گونه های Fasciola hepatica، Fasciola gigantica و Fasciola حد واسط ایجاد می گردد. این بیماری، در طیف گسترده ای از گونه های پستانداران نظیر انسان در سراسر جهان شیوع یافته است. روش Polymerase chain reaction-Restriction fragment length polymorphism (PCR-RFLP)، یکی از بهترین روش های تشخیص گونه های Fasciola در نقاطی است که دو گونه ی Fasciola hepatica و Fasciola gigantica در دام های اهلی وجود دارند. در این مطالعه، کرم های Fasciola از کشتارگاه های چهار استان غرب کشور ایران جمع آوری گردید. گونه های انگلی، با استفاده از روش های ریخت شناسی و مولکولی شناسایی شدند. از 715 راس دام (گاو و گوسفند) مورد بررسی، 92 راس کبد آلوده به کرم بالغ Fasciola داشتند. 18 کرم بالغ از نظر ریخت سنجی بررسی شدند و از تخم این کرم ها، استخراج DNA صورت گرفت. قطعه ای از ژنوم نواحی ITS1,5.8S,ITS2 تکثیر و با استفاده از آنزیم TasI، آزمون PCR-RFLP روی قطعات تکثیر یافته انجام شد. در مجموع، 178 کرم بالغ Fasciola از کبدهای آلوده ی گاو و گوسفند جداسازی گردید. طی بررسی که در فصل بهار سال 1396 انجام شد، بیشترین و کمترین آلودگی به ترتیب مربوط به استان ایلام (گاو 57/28 درصد) و استان خوزستان (گوسفند 26/8 درصد) گزارش گردید. آنزیم TasI در Fasciola hepatica سه قطعه ی به طور تقریبی 427، 360 و 117 جفت باز و Fasciola gigantica، سه قطعه ی به طور تقریبی 360، 220 و 117 جفت باز بر روی ژل آگارز 5/1 درصد ایجاد کرد. بر اساس یافته های این مطالعه، اندازه گیری های میکروسکوپی می تواند برای توصیف میکروسکوپیک گونه های Fasciola کافی باشد، اما استفاده از روش PCR-RFLP با استفاده از آنزیم TasI ساده تر، سریع تر و دقیق تر می باشد. استفاده از روش PCR-RFLP و نشانگر ژنتیک ITS، جهت شناسایی گونه های Fasciola بسیار مناسب است.