اندازه گیری قدرت رای گیری ائتلاف ها در مجلس شورای اسلامی: رویکرد بازی های همکارانه

قوه مقننه مظهر حاکمیت ملی و یکی از ارکان مهم سیاستگذاری و تصمیم گیری کشورهاست. نمایندگان پارلمان نه تنها در مورد وضع قانون، نظرات و عقایدشان را با رای خود ابراز می دارند، بلکه در مورد انتخاب اعضای هیئت وزیران و برکناری آنان و با انتخاب اعضای ناظر در مراجع تصمیم گیری و اعضای هیئت رئیسه مجلس و... نیز نظر خود را اعلام می کنند. بنابراین قدرت یک نماینده مجلس به اعمال نظر او از طریق رای است. اما این قدرت رای چگونه می تواند تغییر کند؟ هدف از این مقاله اندازه گیری قدرت رای نمایندگان وابسته به ائتلاف های مهم سیاسی در مجلس شورای اسلامی با استفاده از نظریه بازی ها است. با استفاده از شاخص شاپلی شوبیک قدرت رای سه ائتلاف اصولگرایان، اصلاح طلبان و مستقلین در سه دوره انتخابات 1386، 1390 و 1394 اندازه گیری شد. نتایج نشان می دهد که در دوره هشتم، قدرت مطلق دست اصولگرایان بوده و دو ائتلاف دیگر تصنعی بوده اند. در دوره نهم مجددا قدرت رای در دست اصولگرایان بوده و دو ائتلاف دیگر تصنعی بوده اند. در دوره دهم علی رغم اختلاف کرسی های اصولگرایان و اصلاح طلبان و مستقلین، قدرت رای بین هر سه ائتلاف به مساوی تقسیم شده است. این نتیجه بسیار جالب موید این نکته است که همیشه تعداد کرسی های یک ائتلاف بیانگر قدرت آن ائتلاف نیست. پیشنهاد می شود، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی از این رویکرد در اندازه گیری قدرت رای فراکسیون ها در کمیسیون های تخصصی مجلس نیز استفاده کند.