مصباح الظلمات فی تفسیر التورات: تفسیری شیعی بر اسفار خمسه

در کتابخانه آستان قدس رضوی مجموعه ای شامل سه نسخه خطی با عنوان «ترجمه تورات» نگهداری می شود که تاکنون پژوهشی روی آن ها انجام نگرفته و با توجه به افتادگی برگ های نخست آن مجموعه، مولفش ناشناخته مانده بود. مقدمه جداشده این اثر اخیرا در کتابخانه آیت الله گلپایگانی قم با عنوان مصباح الظلمات فی تفسیر التورات کشف شده است.
در این مقاله برخی از ابعاد ناشناخته مجموعه آستان قدس با تحلیل درون متنی تبیین شده است. در این بررسی روشن شده که مولف مجموعه مذکور، عالم شیعی، زین العابدین بن محمد است که در کاظمین می زیسته و این تفسیر را در فاصله سال های 1225-1226ق به درخواست میرزا عیسی قائم مقام (د. 1237ق) از طرف نایب السلطنه عباس میرزا (د. 1249ق) که به آشنایی با مضامین تورات علاقه مند شده بود، نوشته است.
در مقاله حاضر، نویسندگان پس از ارائه ادله ای در تایید پیوند مقدمه کشف شده و مصباح الظلمات و بیان ویژگی های این متن، برخی شرایط اجتماعی گذار از ردیه نویسی به تفسیر کتاب مقدس را بررسی کرده اند.