تجزیه و تحلیل زمانی اپیدمی های بلایت فوزایومی سنبله گندم در شرایط مزرعه

به منظور بررسی روند توسعه بیماری بلایت فوزاریومی سنبله گندم ناشی از قارچ Fusarium graminearum درمزرعه، از مدلهای اپیدمیولوژیک بهره گرفته شد. آزمایشها در دو سال متوالی طی سالهای زراعی 79- 1378 و 80- 1379 در ایستگاه تحقیقاتی عراقی محله واقع در گرگان، با استفاده از ارقام فلات، تجن، زاگرس و لاین مقاوم SHA3/SERI/NANJING 833/Lira و درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. آزمایشها زیر سیستم میست و خارج از ان با دو تیمار اسپورپاشی و بدون اسپورپاشی انجام شد. اسپورپاشی پنج بار به فاصله یک هفته و یادداشت برداری از ازمایشها حداقل در پنج نوبت به فواصل سه روز صورت گرفت. دراین تحقیق از مدلهای تک مولکولی، لوجستیک، گومپرتز، لوگ- لوجستیک و ویبول برای بررسی روند پیشرفت بیماری نسبت به زمان (Temporal analysis) استفاده شد. نکویی برازش مدلها با استفاده از ضریب همبستگی R2 و میانگین مربعات و خطا(Mse) ارزیابی شد. در آزمایشهای خارج از سیستم مه پاش در سال 79-1378 آلودگی مشاهده نشد. ازطرفی در ازمایشهای زیر میست، R2 به دست آمده برای اغلب مدلها پایین و کمتر از حدی بود که بتوان گفت این مدلها کارایی بالایی در توصیف پیشرفت بیماری دارند. با این وجود با درنظر گرفتن R2 در ارقام فلات و تجن مدل لوگ - لوجستیک و دررقم زاگرس مدل گومپرتز مناسبترین مدل در توصیف روند پیشرفت بیماری تشخیص داده شد. در آزمایشهای سال زراعی 80-1379 درشرایط زیر میست و با اسپورپاشی درارقام فلات و تجن، مدل تک مولکولی به ترتیب با R2 برابر با 0.966 و 0.828 بیشترین کارایی را در توصیف پیشرفت بیماری داشت و در رقم زارگرس مدل ویبول (c=2) با R2 0.744 بهتر از بقیه ارزیابی شد. در آزمایشهای تحت شرایط میست و بدون اسپورپاشی، در رقم فلات مدل لوگ - لوجستیک با R2 0.774 و در رقم تجن مدل تک مولکولی با 0.597 R2 بیشترین کارآیی را درتوصیف پیشرفت بیماری داشتند. در رقم زاگرس نیز مدل لوجستیک با R2 0.679 کارآیی بیشتری نسبت به بقیه نشان داد. در آزمایشهای خارج از میست با اسپورپاشی، در رقم فلات مدل گومپرتزبا R2 0.679 نسبت به سایر مدلهای مناسبترین مدل تشخیص داده شد. در رقم تجن R2 تمامی مدلها بسیار پایین بود و هیچ یک کارآیی لازم را نداشت. با این وجود مدل ویبول(C=2) نسبت به بقیه وضعیت بهتری داشت. در رقم زاگرس مدل لوگ - لوجستیک با R2 0.667 از نکویی برازش بالاتری برخوردار بود. درکلیه آزمایشها بیماری در لاین مقاومت پیشرفت چندانی نداشت، لذا در این لاین هیچ یک از مدلها برای توصیف پیشرفت بیماری مناسب نبودند.