پاسخ فیزیولوژی و بیوشیمیایی نهال سه رقم انگور بی دانه سفید، یاقوتی و چفته به تنش خشکی

انگور با نام علمی (Vitis vinifera L.) به خانواده Vitaceaeتعلق دارد. شناسایی، انتخاب و استفاده از ارقام انگور متحمل به تنش خشکی از موارد بسیار مهم در برنامه های به نژادی و تولید انگور می باشد. بنابراین شناسایی، مطالعه و بررسی واکنش های فیزیولوژیکی ومرفولوژیکی ارقام انگور ایرانی تحت تنش خشکی از اهمیت بالایی در تحقیقات انگور کاری برخوردار است. با توجه به پراکنده بودن اکثر انگور کاری های ایران در مناطق خشک و نیمه خشک و همچنین کشت و کار این گیاه به صورت دیم در برخی از استان های کشور از قبیل کردستان، فارس و... ، بوته های انگور در قسمتی از رشد سالیانه خود، یعنی در طی تابستان که تبخیر و تعرق زیاد است، به شدت تحت تاثیر تنش خشکی و کمبود آب قرار می گیرند که باعث بروز مشکلاتی از قبیل کوتاه شدن دوره رشد، کاهش گل انگیزی و پیری فیزیولوژیک و در نهایت منجر به کاهش عملکرد و از بین رفتن بوته می شود در سال 1392 در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور ارقام انگور شامل (بی دانه سفید، چفته و یاقوتی) و تنش خشکی در چهار سطح شامل (3/0- (شاهد)، 6/0- (ملایم)، 1- (متوسط) و 5/1- (شدید) مگاپاسکال پتانسیل آب خاک در سه تکرار به اجرا در آمد. بعد از کشت نهال ها درون گلدان، زمانی که پتانسیل آب خاک به حد فوق الذکر رسید، میزان نشت یونی، تجمع مالون دی آلدئید(MDA) ، فعالیت آنزیم لیپوکسیژناز(LOX) ، فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز(PAL) ، فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز (PPO)و میزان فنل کل اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد بیشترین میزان نشت یونی در شرایط تنش شدید مربوط به رقم بی دانه سفید (63/31%) و کمترین میزان آن مربوط به رقم های چفته (10/24%) و یاقوتی (88/25%) بود. میزان فعالیت آنزیم PAL در رقم های چفته و یاقوتی تحت سطوح تنش متوسط و شدید خشکی به طور معنی داری، افزایش یافت بطوریکه تحت تنش شدید خشکی دارای بالاترین میزان فعالیت آنزیم PAL به ترتیب (45/2 و 97/1 میکرومول سینامیک اسید تولید شده در ساعت) بودند. در حالی که در رقم بی دانه سفید با افزایش سطوح خشکی از تنش ملایم تا تنش شدید خشکی اختلاف معنی داری در میزان فعالیت آنزیم PALمشاهده نشد. میزان فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز (PPO) در رقم بی-دانه سفید تحت شرایط تنش شدید خشکی، به طور معنی داری دارای در مقایسه با گیاهان شاهد بالاتر بود اما در رقم چفته با افزایش سطوح تنش خشکی از تیمار شاهد تا تیمار شدید خشکی اختلاف معنی‏داری در میزان فعالیت آنزیم PPO مشاهده نشد. در رقم یاقوتی نیز افزایش چشمگیری در میزان فعالیت آنزیم PPO با افزایش تنش خشکی از تیمار ملایم به تیمار متوسط خشکی دیده شد. با توجه به یافته های پژوهش حاضر می توان گفت که رقم چفته و رقم یاقوتی به ترتیب پتانسیل بالاتری برای مقابله با سطوح تنش شدید و متوسط خشکی در مقایسه با رقم بی دانه سفید داشتند.