تنوع شرکتی و ریسک ورشکستگی؛ با تاکید بر راهبردهای تمایز و رهبری هزینه

مقوله ورشکستگی تنها در انتظار شرکت های کوچک و متوسط نبوده و شرکت‏های بزرگ که اغلب شرکت های متنوعی نیز هستند، از خطر ورشکستگی مصون نمی باشند. هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین تنوع شرکتی و ریسک ورشکستگی با تاکید بر راهبرد های تمایز و رهبری هزینه است. داده های مرتبط با 97 شرکت از 5 صنعت در بازه زمانی 1385 تا 1396 مورد بررسی قرار گرفتند. برای اندازه-گیری تنوع شرکتی از معیار آنتروپی استفاده شد و ریسک ورشکستگی نیز براساس تکنیک تحلیل پوششی داده ها و مدلBcc با رویکرد VRS محاسبه شد. برای تعیین ضرائب اهمیت نسبت‏های موجود در راهبرد های تمایز و رهبری هزینه پورتر، از روش تحلیل سلسله مراتبی و نظر خبرگان بهره گرفته شد. برای آزمون فرضیه های پژوهش از مدل‏های رگرسیونی لاجیت و روش پانل مقاوم استفاده شده است. یافته ها نشان داد که برخلاف مباحث تئوریکی، تنوع شرکتی اثر معناداری بر ریسک ورشکستگی شرکت ها ندارد. همچنین هیچگونه تاثیر معناداری از سوی راهبرد تمایز و رهبری هزینه بر رابطه بین تنوع شرکتی و ریسک ورشکستگی مشاهده نشد. بر این اساس می توان بیان نمود که حرکت به سمت تنوع‏پذیری در بازه زمانی بلندمدت، بر میزان ریسک ورشکستگی شرکت‏ها تاثیری نداشته و بکارگیری راهبرد های رقابتی پورتر نیز موثر واقع نخواهد شد. پژوهش حاضر می تواند به پژوهشگران حوزه حسابداری، مالی و بازاریابی برای انجام پژوهش های آتی و مدیران شرکت ها، سهامداران و فعالان بازار سرمایه در به کارگیری راهبردهای رقابتی تنوع شرکتی، تمایز و رهبری هزینه برای افزایش سود و ارزش شرکت همچنین کسب سهم بازار بیشتر و جلوگیری از ورشکستگی، کمک شایانی کند. جنبه نوآوری این پژوهش نیز بررسی تاثیر راهبردهای رقابتی بر رابطه بین تنوع شرکتی و ریسک ورشکستگی شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران می باشد.