تاثیر ترسیم استدلال و نقشه مفهومی در کتاب درسی دانشگاهی بر تفکر نقادانه

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی استفاده از روش ترسیم استدلال و روش نقشه مفهومی در عرضه مطالب کتاب درسی بر تفکر نقادانه دانشجویان انجام شد. بدین منظور سه متن درسی برای سه کلاس روان شناسی شخصیت تهیه و در طول یک نیم سال به آن ها داده شد. متن درسی، در کلاس اول، در هر جلسه با یک استدلال ترسیم شده به کلاس عرضه شد و در کلاس دیگر، در هر جلسه با نقشه مفهومی مطالب آن جلسه به کلاس عرضه گردید. همچنین، در کلاس سوم، در هر جلسه با یک استدلال ترسیم شده و نقشه مفهومی به دانشجویان ارائه شد. این سه کلاس که از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی بودند به صورت غیرتصادفی انتخاب شدند و به صورت تصادفی در یکی از سه حالت یاد شده قرار گرفتند. دانشجویان در آغاز نیم سال و پس از آزمون پایان نیم سال به «آزمون مهارت های تفکر نقادانه کالیفرنیا» پاسخ دادند. نتایج نشان داد که نمره آزمون پایان نیم سال دانشجویان با تفکر نقادانه آنان رابطه مثبت داشت. از میان سه گروه یاد شده، تنها کلاس سوم (گروه ترسیم استدلال همراه با نقشه مفهومی) با افزایش در همه ابعاد تفکر نقادانه، به جز استنتاج، همراه بود. این پژوهش ضمن نشان دادن همایندی تفکر نقادانه با پیشرفت تحصیلی روشن ساخت که استفاده از روش های ترسیم استدلال و نقشه مفهومی در تالیف کتب درسی دانشگاهی می تواند به تفکر نقادانه دانشجویان کمک کند.