اثر سایه اندازی و نیتروژن بر فنولوژی و عملکرد ارزن دم روباهی (.Setaria italica) در رقابت با تاج خروس سفید (.Amaranthus albus L)

به منظور بررسی برخی صفات ارزن دم روباهی در رقابت با تاج خروس سفید و واکنش آن به محدودیت تشعشع و نیتروژن، دو آزمایش مجزا به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان سال 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام گرفت. تشعشع به عنوان عامل اصلی در سه سطح (صفر، 41 و 75 درصد سایه دهی)، تراکم تاج خروس سفید به عنوان عامل فرعی در سه سطح (صفر، 12 و 24 بوته در مترمربع) در دو آزمایش مجزا، یکی در شرایط کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص و دیگری در شرایط عدم کاربرد نیتروژن بررسی شد. کاربرد نیتروژن باعث افزایش طول مراحل فنولوژیکی شامل تعداد روز تا ظهور پانیکول، تعداد روز تا رسیدگی، دوره پر شدن دانه و نیز عملکرد دانه ارزن دم روباهی گردید. 75 درصد سایه دهی منجر به کاهش تعداد دانه در پانیکول و عملکرد دانه ارزن دم روباهی گردید و درعین حال طول مراحل فنولوژیکی را افزایش داد. تاثیر تراکم تاج خروس سفید نیز بر عملکرد دانه و علوفه ارزن دم روباهی و همچنین تعداد روز تا ظهور پانیکول معنی دار بود و در بالاترین سطح منجر به کاهش 21 درصدی عملکرد دانه و علوفه در مقایسه با شاهد گردید. نتایج این آزمایش حاکی از افزایش توان رقابتی تاج خروس سفید با ارزن دم روباهی در شرایط کاربرد نیتروژن است، چرا که کاهش عملکرد ارزن دم روباهی در شرایط عدم مصرف نیتروژن در تیمارهای رقابت خیلی کمتر بود، به طوری که در شرایط عدم کاربرد نیتروژن و تراکم 24 بوته تاج خروس سفید، عملکرد ارزن دم روباهی حدود 1 درصد در مقایسه با تراکم 12 بوته تاج خروس سفید کاهش پیدا کرد، درحالی که با کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و تراکم 24 بوته تاج خروس سفید، عملکرد ارزن دم روباهی 26 درصد در مقایسه با تراکم 12 بوته تاج خروس سفید کاهش نشان داد. تحقیق حاضر نشان داد در شرایط وفور علف هرز تاج خروس سفید در مزرعه ارزن دم روباهی، مصرف نیتروژن موجب خسارت بیشتر این علف هرز به ارزن دم روباهی می‏گردد.