بررسی ترجیحات کشاورزان جهت مشارکت در برنامه پرداخت برای خدمات اکوسیستم (PES) حوزه آبخیز دشت قزوین

پرداخت برای خدمات اکوسیستم (PES) از ابزارهای اقتصادی مدیریت منابع طبیعی و حفاظت از محیط زیست می باشد. هدف این برنامه از طریق ارائه مشوق های مستقیم به کشاورزان، جهت بهبود نتایج زیست محیطی اکوسیستم حاصل می شود. مشارکت در برنامه های PES داوطلبانه است، بطوریکه طراحی برنامه ی موثر نیاز به بررسی دقیق ترجیحات کشاورزان دارد. دشت قزوین از نظر تولید محصولات کشاورزی و درآمدزایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اما متاسفانه در سال ها اخیر با مشکلات جدی به ویژه در حوزه آبخیز مواجه گردیده، بطوری که توجه به مسئله حفاظت و پایداری منابع آب در این منطقه ضروری بنظر می رسد. این مطالعه به بررسی ترجیحات کشاورزان جهت طراحی برنامه PES در راستای بهبود حوزه آبخیز دشت قزوین می پردازد و با استفاده از روش آزمون انتخاب و مدل لاجیت شرطی ترجیحات کشاورزان را کمی می کند. براساس نتایج، کشاورزان مشارکت در برنامه PES فرضی را به وضعیت موجود ترجیح می دهند. روش های پرداخت نقدی سالانه ثابت به کشاورزان منفرد و پرداخت غیرنقدی (تجهیز زمین ها به روش های نوین آبیاری)، در ایجاد انگیزه مشارکت در کشاورزان معنی دار بوده و ضرایب مثبت آن ها با نظریه های اقتصاد همخوانی دارد. کشاورزان ترجیح بیشتری نسبت به تغییر الگوی کشت نسبت به اصلاح روش آبیاری دارند. همچنین، با افزایش سطح مشروطیت، احتمال مشارکت کشاورزان کاهش می یابد.