نگاهی به حضور الهیات اسلامی در کتابهای درسی فارسی دوره متوسطه مطالعه موردی: کتاب درسی فارسی پایه نهم، دوره اول متوسطه

مقاله حاضر به بررسی، نقد و تحلیل متون درسی ادبیات فارسی با محتوای الهیات اسلامی پرداخته است. ابتدا ماهیت الهیات و ادبیات را تبیین کرده ایم و عنصر فرمالیستی »ادبیت« را به عنوان شاخصی برای تشخیص و تمییز متون ادبی و غیرادبی مشخص کردهایم. سپس درسهایی را که در کتاب درسی فارسی پایه نهم دوره اول متوسطه محتوایی الهیاتی دارند، بررسی و تحلیل کرده ایم. این بررسی نشان میدهد که حضور الهیات اسلامی در کتابهای درسی ادبیات فارسی، بر اساس اسناد فرادستی و رویکرد عام برنامه درسی در جمهوری اسلامی ایران، پررنگ است و دو فصل کامل و سه درس از کتاب درسی فارسی پایه نهم، یعنی بیش از 8 درس از مجموع 17 درس کتاب و بیش از 50 درصد از مجموع محتوای کتاب درسی فارسی پایه نهم را دربرمی گیرد. نتیجه این تحقیق نشان میدهد که حضور پرتعداد درسهایی با محتوای الهیات اسلامی در کتاب درسی فارسی، با هر قصد و نیتی که صورت گرفته باشد، ادبیات فارسی را از ماهیت و کارکرد اصلی خودش که تاثیر عاطفی و احساسی بر مخاطبان، تلطیف عواطف انسانی، ایجاد التذاذ ادبی و هنری در مخاطبان، و پرورش تخیل خالق است، بازمیدارد. درست است که کشور ما، جمهوری اسلامی و مظهر حاکمیت ارزش های الهی و الهیات اسلامی است، اما این طرز پررنگ کردن الهیات در کتاب درسی ادبیات فارسی، بر اساس رویکرد خاص برنامه درسی که مورد توجه ما در این مقاله بوده است، با ماهیت و هدف های آموزشی و پرورشی هر دو مقوله درسی منافات دارد.