بررسی رابطه اینهمانی در حوزه معنایی عبارت کانونی صراط مستقیم

قرآن کریم کتاب آسمانی مسلمانان است. این کتاب دارای شبکه ای از واژگان است که در دو محور هم نشینی و جانشینی با هم در ارتباط هستند. می توان این نظام واژگانی را به میدان های معنی شناختی متشکل از چندین اصطلاح کلیدی تقسیم کرد که هر یک از آن میدان ها، دارای یک کانون معنایی باشد. در این مقاله اصطلاح صراط مستقیم به عنوان یک عبارت کانونی در مرکز یک حوزه معنایی قرار گرفته است و سعی شده است با این روش، معنای عبارت صراط مستقیم مشخص گردد، و رابطه اینهمانی این عبارت به عنوان یک عبارت کلیدی و کانون معنایی، با دیگر اصطلاحات قرآنی روشن شود. با توجه به بررسی های انجام شده در قران کریم و آثار مختلف از تفاسیر متقدم و متاخر چنین دریافت شد که صراط مستقیم یعنی راهی که خدا برآن است، راهی بدون انحراف؛ برای بندگان به معنای مقام خلیفه الهی، ولایت و بندگی حق و عین قرآن و اسلام شدن است. در همین راستا عبارت صراط مستقیم در دو محور هم نشینی و جانشینی با اصطلاحاتی همچون متقین، عبد، نفس مطمئنه، مقربون، جنت، مخلصین و... در ارتباطی تنگاتنگ و محکم است. آنچنان که بین عبارت صراط مستقیم و تمام اصطلاحات کلیدی بررسی شده در این مقاله رابطه اینهمانی وجود دارد. از طرفی روشن شد که پیامبر(ص)، علی(ع)، معصومین و مخلصین، خود صراط مستقیم هستند.