بررسی ضرورت آموزش آکادمیک رشته مدیریت سلامت، ایمنی و محیط زیست (HSE) در مقطع تحصیلات تکمیلی

امروزه با گسترش سریع صنایع و تکنولوژی، ریسک بروز حوادث ناشی از کار، بیماری های شغلی و همچنین آلودگی های زیست محیطی رو به افزایش می باشد. با توجه به اهمیت پیشگیری از این مخاطرات، اخیرا برخی از دانشگاه های کشور به تربیت دانشجو در تخصص های جدید بین رشته ای از جمله رشته سلامت، ایمنی و محیط زیست (HSE) پرداخته اند. برخی سازمان ها با برگزاری کارگاه های آموزشی کوتاه مدت اقدام به صدور گواهینامه تخصصی برای افراد می کنند و از طرفی کسب دانش تخصصی HSE در عرض چند ساعت یا چند روز تقریبا امکان ناپذیر است. بنابراین هدف از مطالعه حاضر، تبیین اهمیت آموزش آکادمیک رشته HSE در مقطع تحصیلات تکمیلی، ضرورت یکپارچه سازی سه مقوله بهداشت، ایمنی و محیط زیست و تبیین مهارت های مورد نیاز متخصصین HSE می باشد.

مطالعه حاضر در سال 1397 به صورت مرور کتابخانه ای انجام گرفت و ابزار مورد استفاده شامل بررسی متون و تحقیقات کتابخانه ای و جستجوی منابع معتبر اینترنتی بود. بدین منظور واژه های کلیدی HSE، Health، Safety، Environment، Academic Education، PostGraduate و غیره در دیتابیس های معتبر Science Direct، Scopus،Google Scholar و سایت های مرتبط نظیر OSHA، ACGIH، INSHPO، ILO مورد جستجو قرار گرفتند.

نتایج نشان داد که امروزه، رشته HSE در بسیاری از کشورهای پیشرفته و در حال توسعه در دنیا به صورت یک تخصص بین رشته ای و در قالب دوره های تحصیلات تکمیلی آموزش داده می شود. با توجه به ماهیت این رشته، فارغ التحصیلان آن بایستی از مهارت های خاصی نظیر روابط انسانی، دانش مدیریت ایمنی و پیشگیری از حوادث، مهارت های ارتباط کلامی و نگارش دستورالعمل های HSE در محیط کار برخوردار باشند.

یکپارچه سازی سیستم های مدیریتی سلامت، ایمنی و محیط زیست توسط متخصصین HSE در پیشگیری از بروز بیماری های شغلی، حوادث صنعتی و تخریب محیط زیست بویژه در صنایع پیچیده فرآیندی نظیر نفت، گاز، پتروشیمی، اتمی، بنادر و کشتیرانی و غیره نقش بسزایی دارند.