مدیریت تهدیدات زیستی و حفظ ذخایر ژنتیکی زنبور عسل ایرانی Apis mellifera meda

شناسایی تهدیدات زیست محیطی و راه های مقابله با آنها در جهت برقراری امنیت غذایی  و همچنین حفظ ذخایر ژنتیکی  از اهداف مهم پدافند غیر عامل در حوزه کشاورزی و دامپروی می باشد. یکی از تهدیدهای مهم در حوزه زنبورداری در ایران واردات قانونی و غیر قانونی تولیدات صنعت زنبورداری مثل گرده، موم، عسل، ژل رویال و بخصوص ملکه زنبورعسل می باشد چرا که این واردات علاوه بر ناپایداری و غیر اقتصادی شدن زنبورداری و ضربه به تولیدات داخلی، تهدیدی برای انقراض زیرگونه بومی زنبور عسل ایرانی به عنوان یکی از ذخایر ژنتیکی مهم کشور می باشد و نوعی تهدید زیست محیطی نیز به دلیل ورود احتمالی آفات و بیماری ها و آسیب به امنیت غذایی محسوب می شود.با توجه به ویژگی های ژنتیکی و رفتارهای تولید مثلی زنبورعسل، دخالت نرهای حاصل از ملکه های وارداتی در جفتگیری با ملکه ها در مناطق پرورش ملکه موجب جایگزینی تدریجی نژادهای بیگانه در کشور شده و واردات بی رویه  ملکه های خارجی می تواند جایگزینی نژادهای وارداتی و از دست رفتن نژادهای بومی کشور را بدنبال داشته باشد. همچنین  واردات غیر قانونی ملکه های زنبورعسل احتمال ورود بیماری ها و آفات جدید را نیز بدنبال دارد.از بیماری های جدیدی که همزمان با واردات غیر قانونی ملکه در طی سالهای اخیر از ایران گزارش شده می توان به ویروس فلجی حاد اسرائیلی، نوزادکیسه ای، دفرمه شدن بالها، ویروس کشمیر و سلول سیاه ملکه اشاره کرد. با توجه به نقش حیاتی زنبورعسل در تولیدات کشاورزی  و تولید غذای انسان و نظر به مجموع خطرات و پیامدهای ذکرشده توجه دقیق به این خطرات ضروری بوده و بهره گیری از ابزارهای قانونی در سازمان پدافند غیرعامل برای بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری و ارتقای پایداری ملی در مقابل بحرانها و تهدیدات زیستی زنبورعسل ایرانی بعنوان یکی از ذخائر ژنتیکی ارزشمند کشور و تاثیر گذار در امنیت غذایی کشور ضروری به نظر می رسد.