تجلی عرفان در آرایگان معماری ارسن مجموعه شیخ شهاب الدین اهری

توانایی جلوه دهی عرفان و معماری اسلامی است که با تاثر از جهان بینی اسلامی ، از مهمترین شاخصه های هنر اسلامی ارسن ، تصوف را به نحو عالی داشته است. در این میان یکی از این ساختارهای هویت بخش در حوزه معماری اسلامی مجموعه شیخ شهاب الدین اهری در شهر اهر است؛ مجموعهای از دوران شکوفایی عرفان و تصوف در منطقه آذربایجان در قرون هفتم تا یازدهم ه. ق. این مجموعه تاریخی علیرغم بهره مندی از آرایه ها و تزئینات بی بدیل در حوزه معماری اسلامی با مفاهیم عمیق عرفانی تاکنون از بررسی های کافی در زمینه شناخت کیفیات معماری و تجسد مضامین عرفانی آرایگانش، بی نصیب بوده است. بر این اساس، پژوهش پیشرو با روش توصیفی تحلیلی و بر پایه گردآوری اطلاعات کیفیت آرایگان معماری مجموعه شیخ شهاب را در ارتباط با طریقت عرفان و مبتنی بر بررسی های میدانی و کتابخانه ای تطبیق آن با سلسله مراتب شکل گیری ارسن، بررسی نموده است. به عبارت دقیق تر، این پژوهش درصدد آن است با دقت در محتوای کالبدی اثر و بازخوانی مضامین و آرایگان معمارانه آن، ترابط و تلازم میان کیفیات تزئینات مجموعه با سرچشمه تفکرات عرفانی آن را بررسی نماید. با بررسی های انجام شده نتیجه میشود، مجموعه شیخ شهاب الدین اهری و آرایگان معماری وابسته آن متاثر از شرایط فرهنگی و اجتماعی هم عصر خود، تجسد عینی تفکرات عرفانی آئین متصوفه از قرن هفتم تا قرن یازدهم ه. ق میباشد.