اثر تسهیل بوته های مرتعی گون و درمنه بر تنوع گونه ای گیاهی در امتداد گرادیان چرای دام

گونه های خاردار و اسانس دار موجود در مرتع می توانند نقش مهمی در حفاظت از تنوع زیستی گیاهان مرتعی بر عهده داشته باشند، اما در مورد نقش این بوته ها در سطوح مختلف چرای دام پژوهش های کمتری انجام شده است. در این پژوهش، اثر تسهیل بوته های خاردار گون (Astragalus chrysostachys Boiss.) و بوته های اسانس دار درمنه (Artemisia kopetdaghensis (Poljakov) Y.R.Ling) بر تنوع گونه ای بررسی شد. پنج سایت با شدت چرای بسیار کم تا خیلی شدید در مراتع بهارکیش قوچان در اردیبهشت ماه سال 1396 انتخاب شد. در هر سایت، 30 پلات زوجی در زیراشکوب گونه های پرستار و فضای باز مجاور آنها مستقر، و تعداد، فراوانی و درصد پوشش گونه های گیاهی ثبت شد. با افزایش شدت چرا شاخص های تنوع گونه ای در زیراشکوب و فضای باز کاهش یافت، ولی تنوع و غنای زیراشکوب همواره بیشتر از فضای باز بود. در اغلب شدت های چرا، تنوع زیراشکوب درمنه بیشتر از گون بود، اما تحت چرای بسیار شدید، اثر حفاظتی درمنه به شدت کاهش یافت و اثر تسهیل گون پایدار ماند. در نتیجه در مناطق دارای چرای شدید (محل اتراق دام ها) گونه های بوته ای اسانس دار(درمنه) نیز در اثر چرای دام آسیب می بینند و گونه های بوته ای خاردار (گون و کلاه میرحسن) ممکن است اثر پرستاری خود را تا حد زیادی حفظ کنند.