اثرات تیمار با ملاتونین و تغییرات طول شبانه روز بر فراسنجه های تولید مثلی و هورمونی قوچ افشاری در خارج از فصل تولید مثل

تغییرات فصلی در قوچ بر اندازه بیضه، تولید مایع منی، غلظت تستوسترون پلاسما و رفتارجنسی اثر می-گذارد که به طور کلی این تغییرات از بهار به پاییز افزایش می یابد. تجویز ملاتونین در زمان مناسب از سال و یا به دنبال روزهای بلند، اثر روز کوتاه طبیعی را در بالا بردن فعالیت تولید مثلی در قوچ تقلید می کند. بنابراین، هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثرات کاشت ملاتونین و تغییرات طول شبانه روز برکیفیت وکمیت اسپرم قوچ افشاری در خارج از فصل تولید مثل می باشد.

دوازده راس قوچ افشاری (6 قوچ بالغ و 6 قوچ یک ساله) به طور تصادفی به سه گروه آزمایشی اختصاص داده شدند: در گروه شاهد، حیوانات به مدت 60 روز از اوایل اردیبهشت تا اوایل تیرماه در معرض طول روز و شب طبیعی (16 ساعت روشنایی، 8 ساعت تاریکی) قرار گرفتند. در گروه ملاتونین، حیوانات با رژیم نوری گروه شاهد + دو ایمپلنت ملاتونین (هرکدام حاوی 18میلی گرم ملاتونین) تیمار شدند. در گروه سوم (رژیم نوری)، حیوانات در معرض 8 ساعت روشنایی و 16 ساعت تاریکی قرار گرفتند. ابعاد بیضه قوچ ها پنج بار با فاصله دو هفته اندازه گیری شد و نمونه منی یک بار در هفته جمع آوری گردید. فراسنجه های کمی و کیفی منی با کمک سیستم کاسا اندازه گیری شد. همچنین، برای اندازه گیری غلظت تستوسترن، نمونه خون از تمام قوچ ها در روز 0، 18، 30، 41 و50 پس از کاشت ملاتونین و اجرای دوره نوری گرفته شد. برای اندازه گیری غلظت ملاتونین پلاسما، نمونه خون از تمام قوچ ها در روز 30، 41 و 50 پس از کاشت ملاتونین و اجرای دوره نوری گرفته شد.

حرکت پیش رونده اسپرم در گروه رژیم نوری (0/16±4/71) و تیمار ملاتونین (0/16±4/41) نسبت به گروه شاهد (0/16±4/06) افزایش یافت (0/01=P). علاوه بر این، غلظت اسپرم در گروه ملاتونین (اسپرم/میلی لیتر 0/25±5/32) نسبت به گروه های شاهد (اسپرم/میلی 0/25±4/17) و رژیم نوری (اسپرم/میلی لیتر25/0±12/4) به صورت معنی داری افزایش یافت (0/002=P). غلظت ملاتونین پلاسمای خون در گروه ملاتونین نسبت به گروه دوره نوری و شاهد در روزهای مختلف نمونه گیری افزایش یافت. غلظت تستوسترون پلاسما در روزهای مختلف نمونه گیری تحت تاثیر کاشت ملاتونین یا دوره نوری قرار نگرفت (0/05=P).

در مجموع، کاشت ملاتونین غلظت اسپرم و حرکت پیش رونده اسپرم قوچ های افشاری را افزایش داد در صورتیکه که اثری بر سایر فراسنجه های اسپرم نداشت. اجرای رژیم نوری موجب افزایش حرکت پیش رونده اسپرم گردید. کاشت ملاتونین و اجرای رژیم نوری اثری بر محیط و طول بیضه نداشتند. کاشت ملاتونین، غلظت ملاتونین پلاسما را افزایش داد در صورتیکه اجرای دوره نوری اثری بر غلظت ملاتونین پلاسما نداشت.