تغییرات رنگیزه ها و متابولیت های ثانویه گیاهچه درمنه کوهی در پاسخ به پرتوهای UV و زمان نمونه گیری در شرایط این ویترو

افزایش متابولیت های ثانویه به دلیل اهمیت اقتصادی و دارویی آن ها امروزه مورد توجه قرار گرفته است. گیاه درمنه کوهی (Artemisia aucheri) به دلیل تولید آرتمیزینین ازنظر اقتصادی و دارویی حائز اهمیت است. هدف این مطالعه بررسی تابش های منفرد و ترکیبی UV و همچنین زمان نمونه گیری بر خصوصیات بیوشیمیای-فیزیولوژیکی گیاه درمنه کوهی به منظور افزایش متابولیت های ثانویه و بخصوص آرتمیزینین است. بدین منظور آزمایشی بصورت فاکتوریل بر پایه طرح کامل تصادفی شامل 7 نوع تابش (بدون UV، UV-A، UV-B، UV-C، UV- (A+B)، UV- (A+C) و UV- (B+C)) و در دو زمان نمونه گیری متفاوت (2 و 24 ساعت پس از تیماردهی) در سه تکرار طراحی شد. آنالیز داده ها بیانگرکاهش کلروفیل-های a،b و کلروفیل کل در همه تابش ها به غیر از UV-A است وبیشترین کاهش در تابش UV(B+C) مشاهده شد. بعلاوه با گذشت زمان پس از تیماردهی غلظت رنگیزه های فتوسنتزی نیز به صورت معنی داری کاهش یافت. در مقابل، مقدار کاروتنوئیدها در گیاهان در معرض تابش UV-A در مقایسه با گروه شاهد 42% افزایش یافت و گذشت زمان اختلاف معنی داری در غلظت کارتنوئیدها ایجاد نکرد. همچنین فلاونوئید کل در پاسخ به تابش UV-(A+C) در حدود%50 در گیاه درمنه کوهی افزایش یافت و تاخیر در نمونه گیری با افزایش غلظت این ترکیبات همراه بود. به صورت کلی تابش همه انواع UV (به غیر از UV-C) سبب افزایش مقدار آرتمیزینین وبیشتر ترکیبات اسانس در دو زمان نمونه گیری متفاوت شد. اگر چه بیشترین غلظت آرتمیزینین در تابش UV-(B+C) مشاهده شد. اما با توجه به اثرات زیانبار آن بر مقدار کلروفیل استفاده از تابش های UV-B، UV-(A+B) و UV-(A+C) برای افزایش آرتمیزینین در کوتاه مدت پیشنهاد می شود.