خوانشی نو از کتاب الفروق حکیم ترمذی
حکیم ابوعبدالله محمد بن علی ترمذی (زیسته در حدود 230-320ه) اثری با نام کتاب الفروق دارد که در آن مباحثی از جنس اخلاق صوفیانه و سلوک را با تحلیل های روان شناسانه درباره ماهیت رفتار انسان آمیخته، و ازهمین رو مطالعه آن از جهات مختلف شایان توجه است. اغلب کسانی که از دیرباز درباره این کتاب سخن گفته اند، مضمون اصلی و هدف تالیف آن را نفی ترادف معنای کلمات شناسانده، و آن را در کنار تحصیل نظائر القرآن وی تالیفی در مخالفت با وجود وجوه و نظائر در قرآن دانسته اند. مطالعه پیش رو سنجش این دیدگاه و شناخت دقیق تر ماهیت و هدف و موضوع کتاب الفروق را پی می گیرد. بناست با تحلیل محتوای اثر نشان دهیم کتاب الفروق امتداد بحث های تحصیل نظائر القرآن نیست؛ بلکه هدف پنهان و نامصرح مولف از نگارش آن تفکیک میان اصناف مردم بر اساس پایگاه اجتماعی ایشان در ماوراءالنهر سده 4ه، و یادکرد مسائلی است که هر صنف در سلوک معنوی خود با آن روبه رو هستند. وی در این اثر به تعریض تام و بدون آن که نامی از گروهی ببرد، به واقع میان شیوه سلوک اصناف مختلف تمایز می نهد؛ اصنافی که در دیگر آثارش گاه با عناوینی همچون عوام، روحانیان یا خواص، و علماء بزرگ یا خاص الخواص یاد کرده است.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.