تاثیر گفتمان‎های هویتی روسیه بر نقش یابی اوراسیایی ایران

گفتمان های هویتی روسیه (غرب‏گرایی، دولت‏گرایی و اوراسیاگرایی) در دوران پساشوروی با تولید نظام های معنایی، شیوه تفسیر مادی و انگاره ای نظام سیاسی این کشور از اوراسیا و منطقه‎گرایی اوراسیایی را تعیین کرده‏اند. این موضوع، فراتر از روند سازواری بی‎پایان رفتار منطقه‎ای روسیه با نظام‎های معنایی و گزاره های هویتی متفاوت، بازبینی و بازچینش مستمر فهرست دوستان/ دشمنان این کشور به ویژه در منطقه اوراسیا را در پی داشته است. به دلیل همسایگی مشترک ایران و روسیه با منطقه اوراسیا، مفهوم سازی های هویتی روسیه از ایران، بیش از همه، از چگونگی تولید و پردازش مادی- معنایی گفتمان‎های هویتی این کشور از منطقه اوراسیا تاثیر پذیرفته است. از جمله، تحت‏ تاثیر تحول هویت پایه نگرش روسیه به اوراسیا و منطقه گرایی در آن، نقش های مفروض برای ایران در سیاست اوراسیایی روسیه و در نتیجه ترجیح دادن/ ندادن همکاری با آن در حوزه های موضوعی مختلف بارها دچار دگردیسی شده است. با وجود تفاوت در اندیشه‏ورزی هویتی و عمل سیاسی، قاعده رفتاری ابزارگرایانه با ایران، تولید مشترک گفتمان‎های هویتی روسیه بوده است. این قاعده رفتاری، نتیجه یادگیری اجتماعی از فرایندهای تعاملی میان تعریف‏های هویتی پیشینی و تجربه های هویتی پسینی بوده و امکان روندسازی و نهادینگی را از عملکرد اوراسیایی ایران گرفته است. از این‎رو، مشارکت ایران در منطقه‏گرایی های موجود اوراسیایی دستاورد اندکی داشته و ابتکار طرح‎های منطقه‏گرایانه جدید اوراسیایی از سوی این کشور نیز موفقیتی در پی نداشته است. نوشتار پیش‏رو، با هدف فهم «نقش گفتمان‏های هویتی روسیه در نقش‎یابی اوراسیایی ایران»، به دنبال راستی‎آزمایی انگاره مبتنی بر «نقش بازدارندگی این گفتمان‏ها بر نقش‎یابی اوراسیایی ایران»است.