اثر کم آبیاری و فاصله بوته روی ردیف بر صفات مورفولوژیک و عملکرد دانه لاین هایامیدبخش سورگوم دانه ای (Sorghum bicolor L. Moench)

به‏منظور بررسی اثر کم آبیاری و فاصله بوته روی ردیف بر عملکرد و اجزای عملکرد لاین های امید بخش سورگوم دانه ای،آزمایشی به صورت کرت های خرد شده- فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح آبیاری (پس از 60 ، 120 و180 میلی متر تبخیر تجمعی از سطح تشتک تبخیر) در کرت های اصلی و سه فاصله بوته روی ردیف (8 ، 12 و 15 سانتی‏متر؛ به ترتیب معادل 21، 14 و 11 بوته در مترمربع) و سه لاین سورگوم دانه ای (KGS23 ، KGS32 و KGS36) (به صورت فاکتوریل) بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که عملکرد دانه لاین های سورگوم تفاوت معنی داری داشته و بیشترین (5333 کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه (4011 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب از لاین‏های KGS23 و KGS32 بدست آمد. نتایج نشان داد که سطوح آبیاری نیز اثر معنی داری بر لاین‏های سورگوم دانه‏ای داشته و لاین KGS23 از نظر اکثر صفات مورد بررسی نسبت به دو لاین دیگر، برتری معنی‏داری داشت. لاین KGS23 علاوه بر عملکرد بالا و صفات مورفولوژیک مناسب، سازگاری مطلوبی با شرایط کم آبیاری داشته و پس از آن لاین KGS36 بالاترین عملکرد دانه و تحمل به خشکی را داشت. اثر تراکم بوته بر عملکرد علوفه و عملکرد بیولوژیک لاین های سورگوم معنی‏دار بود و با افزایش تراکم بوته، عملکرد علوفه و عملکرد بیولوژیک نیز افزایش یافت. براساس شاخص های تحمل تنش (STI)، میانگین هندسی بهره وری (GMP) و عملکرد دانه، سورگوم لاین امیدبخش KGS23 که در کلیه سطوح آبیاری عملکرد دانه بالاتری داشت، به‏عنوان لاین متحمل به شرایط کم آبیاری با عملکرد بالا شناسایی شد.