ارزیابی پتانسیل عملکرد و مقاومت هیبریدهای جدید چغندرقند (Beta vulgaris L.)به بیماری ریزوکتونیا (Rhizoctonia solani)

پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه چغندر قند یکی از مهم ترین بیماری های مزارع چغندرکاری کشور محسوب می شود. استفاده از ارقام مقاوم باعث افزایش کارایی کنترل بیماری پوسیدگی ریشه چغندرقند و کاهش هزینه های تولید، به ویژه کاهش مصرف قارچ کش ها می شود. استفاده از ارقام مقاوم بهترین راهکار برای کنترل این بیماری معرفی شده است. با این هدف و به منظور تعیین پتانسیل عملکرد هیبریدهای جدید چغندرقند مقاوم به ریزوکتونیا، 92 هیبرید همراه با شاهدهای مقاوم و حساس داخلی و خارجی در دو آزمایش 49 رقمی در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه اکباتان همدان مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج آزمایش و میانگین اثر گرده افشان ها و سینگل کراس ها، 20 هیبرید برتر انتخاب و در پنج منطقه کرج، همدان، قزوین، تربت جام و شیراز در سال 1396مورد ارزیابی عملکرد قرار گرفتند. هیبریدهای انتخابی از لحاظ مقاومت به بیماری ریزوکتونیا در شرایط میکروپلات در همدان نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش در هر دو سال در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با شش تکرار اجرا شد. نتایج ارزیابی مقاومت به بیماری نشان داد که پنج هیبرید (با شماره های 9، 13، 16، 4 و 18) نسبت به بیماری ریزوکتونیا مقاوم تر از رقم اکباتان بودند و در خوشه اول قرار گرفتند. نتایج ارزیابی عملکرد در مناطق مختلف نیز نشان داد که هیبریدهای جدید از پتانسیل عملکرد قابل قبولی برخوردار بوده و اکثر آنها تفاوت معنی داری با رقم مقاوم داخلی اکباتان نداشتند. با توجه به نتایج ارزیابی مقاومت و پتانسیل عملکرد در مناطق مورد ارزیابی، سه هیبرید (SC(P.395*P.90)*P.165) 4، (SC(P.395*P.90)*P.121) 9 و (SC(P.395*P.23)*P.165) 16 که هم مقاومت و هم پتانسیل عملکرد بالاتری نسبت به رقم اکباتان داشتند، به عنوان هیبریدهای امید بخش مقاوم به ریزوکتونیا برای ورود به آزمایش های تعیین ارزش زراعی ارقام (VCU) شناسایی شدند.