تولید هاپلوئید مضاعف از گندم پوشان (spelt) اسپانیایی و اروپای مرکزی با کشت بساک

در سال های اخیر، گندم پوشان (spelt) با نا م علمی (Triticum aestivum (L.) ssp. Spelta) برای گندم مدرن گزینه ای با ارزش افزوده شده است. گندم پوشان اسپانیایی دارای خزانه ژنی منحصر به فرد و مجزا از ژرم پلاسم های اروپای مرکزی است. برای سرعت دادن به برنامه های اصلاح نژاد، دردسترس بودن دستورالعمل تولید هاپلوئید مضاعف گندم پوشان (DH) بسیار مفید است. این نخستین پژوهشی است که توانایی تولید گیاه DH با روش کاشت بساک از 5 رقم بومی (landrace) و 3 مورد لاینF5</sub> مشتق از تلاقی گندم پوشان اسپانیایی x گندم نان را ارزیابی میکند. این تحلیل دو رقم تجاری اروپای مرکزی را نیز شامل بود. از همه مواد (گیاهی) مطالعه شده، به استثناء یک لاینF5</sub> ، گیاهان  DH به دست آمد.  به ازای 100 بساک، در رقم های بومی گندم پوشان اسپانیایی تعداد جنین تولیدی (166.3-73) در مقایسه با دو رقم اروپای مرکزی (2/22-6/8) بیشتر بود. گلوگاه اصلی در ژرم پلاسم اسپانیایی زیاد بودن تعداد گیاهان زال (albino) باززایی شده بود در حالیکه که درصد گیاهان سبز در سه رقم بومی کمتر از 13% بود. با این وجود، از ژرم پلاسم های اسپانیایی و اروپای مرکزی، به ترتیب  تا حد 6/15 و 8/1 گیاه سبز به ازای 100 بساک به دست آمد. درصد دو برابر شدن خود به خودی کروموزوم ها (spontaneous chromosome doubling) تغییرات زیادی نشان داد، به طوری که 4 لاین 80% و 2 لاین کمتر از 15% داشتند. در روش همراه-کشتی (co-culture) بساک، ژنوتیپ جنین مورد استفاده عامل مهمی در افزایش سامانه است. جنین گندم نان ‘Caramba’  تعداد گیاهان سبز را تا 6 برابر جنین رقم بومی گندم پوشان‘BG-1987’  افزایش داد. این پژوهش نشان می دهد که برای استفاده در برنامه های اصلاح  نژاد، می توان گیاهان DH را از گندم پوشان اسپانیایی با کارآیی بالا تولید کرد.