اثربخشی برنامه آموزشی جایگزین پرخاشگری بر رفتارهای ضد اجتماعی و نشخوار خشم در دختران نوجوان شهر اهواز

پرخاشگری یکی از محورهای اصلی فعالیت های پژوهشی روان شناسان و روان پزشکان را تشکیل می دهد و بخش قابل توجهی از مراجعه کنندگان به مراکز روان شناسی و روان پزشکی، مشکلات پرخاشگری دارند. هدف از این پژوهش، تعیین اثربخشی برنامه آموزشی جایگزین پرخاشگری بر رفتارهای ضد اجتماعی  (پرخاشگری فیزیکی، پرخاشگری اجتماعی و قانون شکنی) و نشخوار خشم دختران نوجوان شهر اهواز در سال 1397 بود.

روش تحقیق حاضر، از نوع طرح آزمایشی پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و پلاسیبو بود. تعداد 45  دانش آموز که ملاک های ورود به پژوهش را داشتند به روش نمونه گیری مرحله ای از بین مناطق چهارگانه آموزش و پرورش شهر اهواز به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و به صورت تصادفی به 3 گروه آزمایش، پلاسیبو و کنترل تقسیم شدند. ابزارها شامل پرسشنامه رفتار ضد اجتماعی Burt & Donnellan و پرسشنامه نشخوار خشم Sukhodolsky بود. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 18 و آزمون های آماری تحلیل کوواریانس چند متغیری و تک متغیری و همچنین آزمون تعقیبی بنفرونی استفاده شد. سطح معنی داری در این پژوهش 0/05 بود.

بین میانگین گروه های آزمایش، پلاسیبو و کنترل در ابعاد رفتار ضد اجتماعی و نشخوار خشم تفاوت معنادار به دست آمد  (23/54 F= و 0/01˂P). مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون تعقیبی بنفرونی بین دو گروه آزمایش و کنترل نشان داد در همه متغیرهای وابسته  (پرخاشگری فیزیکی، پرخاشگری اجتماعی، قانون شکنی و نشخوار خشم) تفاوت به نفع گروه آزمایش است. همچنین مقایسه میانگین ها بین دو گروه آزمایش و پلاسیبو نیز حاکی از تفاوت معنادار میانگین متغیرهای وابسته به نفع گروه آزمایش بود. بین میانگین دو گروه کنترل و پلاسیبو تفاوت معناداری مشاهده نشد.

 برنامه آموزش جایگزین پرخاشگری منجر به کاهش رفتارهای ضد اجتماعی و نشخوار خشم در دختران نوجوان متوسطه دوره دوم با دامنه سنی 15 تا 17 سال می شود. بنابراین برای پیشگیری و کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و ضد اجتماعی می توان از این برنامه در مدارس و مراکز بهره برد.