بررسی محتوایی و سبکی رساله فتوتیه «میر سید علی همدانی» و «شهاب الدین بن عمر سهروردی»

فتوت نامه ها یکی از منابع مهم در شناخت فرهنگ و اندیشه اهل فتوت به شمار می آیند. ریشه و اساس فتوت را در آیین مهری مییابیم که در آن سربازان میترا ملزم به طی مراحل دشوار، رعایت وفا و صداقت، پایبندی به عهد و دشمنی با دروغ و تقلب بودند. از سویی دیگر، این اندیشه با آیین زردتشتی نیز پیوند داشت. پس از اسلام و در پی رونق اندیشه های اسلامی این فرهنگ با آیین اسلام ادغام شد؛ اما به دنبال دوری خلفا از مبانی اسلام و رواج دورویی و تزویر، گروهی از صوفیه در پی اخلاص در عمل و اجتناب از ریا بر آمدند. فتوت کم کم با اندیشه های اسلامی در هم آمیخت و بن مایه های عرفان اسلامی را شکل داد و از قرآن و حدیث بسیار بهره برد. اهل فتوت حضرت علی (ع) را سردمدار فتیان نامیدند و به روایت داستانهایی پرداختند که وجود این مسلک را از دوره آدم (ع) تا زمان حضرت علی (ع) اثبات میکرد. سهروردی با شناخت کامل ریشه فتوت در آیین زردشتی در پی احیای مسلک و عرفان اسلامی بر آمد و در این زمینه دو فتوت نامه نگاشت. میر سید علی همدانی که سالکی مسافر بود در طی سفرهایش این مسلک و آیین را رونق بخشید. در این مقاله در پی آن هستیم که با بررسی محتوایی و سبکی هر دو اثر، این نکته را در یابیم که آنها از چه منظری مشترکاتی دارند و تفاوت دیدگاهاشان در چیست.