تاملی در کارکرد بلاغی تصویری اعلام اشخاص در غزل سنایی، عطار و مولوی

اعلام، شامل جزئیاتی متنوع، همواره حضوری موثر در کیفیت سبک بلاغی ادبیات ملل؛ از جمله شعر فارسی داشته اند. درک مفهوم بسیاری از اشعار، با درک ساختار تصویری اسامی خاص آنها پیوند دارد. با توجه به این اهمیت، موضوع مقاله حاضر، بررسی کارکرد تصویری اعلام اشخاص در غزلیات سنایی، عطار و مولوی است. برای این پژوهش، آن دسته از اعلام که یا در حکم تصویری کامل و یا به عنوان بخشی از یک فرایند تصویری، به انتقال ذهنیات شاعر مدد رسانده اند، بررسی شدند. در غزلیات سنایی 277، در غزلیات عطار 182 و در غزلیات مولوی 433 تصویر با اعلام اشخاص شکل گرفته است. این سه شاعر، چنان به ساخت تصاویر ادبی با اعلام تشخص داده اند که میتوان آن را از مختصات سبکی شعر آنها دانست. در این راستا، سنایی از نماد، تلمیح، تشبیه، استعاره و کنایه؛ عطار و مولوی نیز از تلمیح، تشبیه، نماد، استعاره و کنایه بیشترین بهره را برده اند. جنبه ای دیگر از یافته ها نشان میدهد، بیشترین کارکرد محتوایی موضوعی اعلام اشخاص در غزل مولوی، در زمینه عارفانه روی میدهد. در غزل سنایی و عطار نیز تلفیقی از کارکرد عارفانه و عاشقانه دیده می شود که ظرایف هر یک را در متن خواهیم دید.