تاثیر اسانس و عصاره برخی گیاهان دارویی خانواده چتریان درتخریب زیرالنون شیرابه شکمبه گاو

زیرالنون یک زهرابه قارچی استروژنیک غیراستروئیدی است که به طور معمول در خوراک حیوانات یافت می شود و سبب بروز نارسائی در کارکرد دستگاه تناسلی می شود. بیشتر جاذب های تجاری توانائی جذب زیرالنون را ندارند و ممکن است پیامدهای مصرفی زیانباری روی حیوان داشته باشند. بنابراین کشف و معرفی ترکیبات طبیعی سالم و ایمن جهت کاهش زیرالنون خوراک ضروری می باشد.  

هدف اصلی این پژوهش معرفی برخی گیاهان دارویی با توانایی تجزیه زیرالنون شیرابه شکمبه گاو در شرایط برون تنی می باشد.

در این پژوهش ابتدا کارایی اسانس و عصاره های ان-هگزانی، اتیل استاتی و متانولی بذرهای چهار گیاه دارویی از خانواده چتریان (Apiaceae) شامل گشنیز(Coriandrum sativum)، زیره سبز(Cuminum cyminum)، رازیانه(Foeniculum vulgare) و گلپر ایرانی (Heracleum persicum)  بر تجزیه زیرالنون (2 میلی گرم اسانس/عصاره همراه با 4/0 میکروگرم زیرالنون  در 1 میلی لیتر شیرابه شکمبه گاو) بررسی شد و سپس تاثیر اسانس و عصاره های امیدبخش در سه نسبت اسانس/ عصاره: توکسین (125 :1، 250 :1 و 00 5 :1) در طول 48 ساعت پایش شد. در هر مرحله محتوای زیرالنون توسط ستون ایمونوافینیتی استخراج و با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) دارای ردیاب فلورسنت اندازه گیری شد.

نتایج نشان داد اسانس گشنیز (حاوی 76/5درصد لینالول)، عصاره ان-هگزانی گشنیز و عصاره های متانولی و اتیل استاتی گلپر از توانائی قابل قبولی (بیش از 30 درصد) در تجزیه زیرالنون برخوردار هستند. پایش محتوای زیرالنون در حضور غلظت های مختلف اسانس و عصاره های امیدبخش نشان داد که اسانس گشنیز طی 48 ساعت با  79/5درصد تجزیه زیرالنون بیشترین تاثیر را در پاکسازی زیرالنون از شیرابه شکمبه دارد و عصاره ی ان- هگزانی گشنیز پس از 36 و 48  ساعت در نسبت 1:500 به ترتیب با 8/67 درصد و 2/74 درصد تجزیه زیراانون در مرتبه بعدی قرار گرفت. همچنین عصاره های متانولی و اتیل استاتی گلپر در نسبت1:500 به ترتیب قادر به کاهش 46 درصد و 41/8درصد محتوای زیرالنون شیرابه شکمبه بودند.

گیاهان دارویی گشنیز و گلپر به عنوان دو افزودنی امید بخش برای تجزیه زیرالنون در خوراک دام معرفی می شوند.