عوامل موثر بر توزیع شکل های پتاسیم در برخی خاک های آهکی استان کهگیلویه و بویراحمد

عوامل متعددی می توانند بر توزیع شکل های پتاسیم در خاک های آهکی موثر باشند. بدین منظور، تعداد 70 نمونه سطحی (0-20 سانتی متر) و زیرسطحی (20-40 سانتی متر) از خاک های استان کهگیلویه و بویراحمد انتخاب شد. ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و کانی شناسی خاک ها و شکل های مختلف پتاسیم آنها شامل محلول، تبادلی، غیرتبادلی و ساختمانی اندازه گیری شد. خاک های مورد مطالعه در رژیم های رطوبتی زریک و یوستیک و رژیم های حرارتی مزیک، ترمیک و هایپرترمیک تکامل یافته بودند. خاک ها دارای کانی های ایلیت، اسمکتیت، کلریت و پالیگورسکیت و مقدار کمی ورمیکولیت، کائولینیت و کوارتز بودند. در مناطق مرطوب تر، کانی های عمده خاک اسمکتیت و ایلیت و در مناطق خشک تر پالیگورسکیت بود. مقادیر پتاسیم محلول، تبادلی، غیرتبادلی و ساختمانی در خاک های مورد مطالعه به ترتیب از 1/2تا 12/1، 111 تا 521، 153 تا 1705 و 4584 تا 10379 میلی گرم بر کیلوگرم در خاک های سطحی و از 0/2 تا 5، 25 تا 403، 72 تا 1016 و 3227 تا 9541 میلی گرم بر کیلوگرم در خاک های زیرسطحی متغیر بود. مقدار پتاسیم تبادلی، غیرتبادلی، ساختمانی و کل ارتباط مثبت و معنی داری با مقدار رس و ظرفیت تبادل کاتیونی خاک و ارتباط منفی و معنی داری با مقدار کربنات کلسیم داشتند. شکل های مختلف پتاسیم (به جز شکل محلول) نیز با یکدیگر ارتباط مثبت و معنی داری (ضریب همبستگی از 0/48 تا 0/99) داشتند که این امر نشان از تعادل بین شکل های مختلف پتاسیم دارد. مطالعات کانی شناسی نشان داد که مقدار پتاسیم تبادلی در خاک های مورد مطالعه با اسمکتیت و مقدار پتاسیم غیرتبادلی با ایلیت ارتباط دارند، در حالی که مقدار پتاسیم ساختمانی و کل در خاک های دارای اسمکتیت و ایلیت بالاتر، به طور معنی داری بیشتر از سایر خاک ها بود. با این حال نیاز به مطالعات بیشتر در زمینه کانی شناسی بخش شن و سیلت خاک های مورد مطالعه و بررسی ارتباط آن ها با وضعیت پتاسیم خاک وجود دارد.