مقایسه ی پدیده شناسی گونه هایی از جنس لاله واژگون (Fritillaria)، تمشکین (Bellevallia) و سنبلک (Muscari) در باغ گیاه شناسی ملی ایران

پدیده شناسی (فنولوژی) یکی از موضوعات مهم در علم بوم شناسی است که به مطالعه مراحل مختلف دوره زندگی گیاهان و ارتباط آن با شرایط اقلیمی و اکولوژیکی می پردازد. ثبت مراحل فنولوژیک گونه های بومی و ارزیابی مراحل گوناگون رشد و نمو آن ها، اطلاعات مفیدی را برای چرخه تولید مهیا می کند. در این پژوهش پدیده شناسی 17 گونه از جنس های لاله واژگون (Fritillaria)، تمشکین (Bellevallia) و سنبلک (Muscari) در باغ گیاه شناسی ملی ایران به مدت 5 سال (از سال 1381 تا 1386) مطالعه شدند. از هرگونه 5 پایه انتخاب و پدیده های حیاتی مربوط به برگ، گل، میوه، سالانه در فواصل زمانی مشخص ثبت شد. پس از دریافت مدت زمان هر پدیده به گذشت روز از ابتدای سال و تجزیه وتحلیل آماری داده ها، مشخص شد که اختلاف معنی داری در ظهور و طول مدت پدیده های حیاتی بین گونه های مختلف وجود دارد. طولانی ترین زمان استقرار مرتبط با برگ (از زمان ظهور برگ تا خشکیدگی آن ها) مربوط به M. longipes و مرتبط با گل (از زمان ظهور گل تا کامل شدن همه گل ها) مربوط به M. neglectum و مرتبط با میوه (از زمان ظهور میوه تا رسیدن همه میوه ها) مربوط به B. pycnantha و کوتاه ترین زمان استقرار مرتبط با برگ مربوط به Bellevalia assadi و B. tristis و مرتبط با گل مربوط به B. pycnantha و مرتبط با میوه مربوط به F. kotschyana می باشد؛ اما بیشترین ضریب تغییرات در مورد باز شدن برگ، ظهور گل و میوه به F. imperialis و کمترین آن در مورد باز شدن برگ به گونه های Bellevalia، ظهور گل و میوه به Bellevalia assadi اختصاص یافت و به طورکلی گونه های Fritillaria بیشترین تغییرات دامنه ی استقرار پدیده های حیاتی را داشتند. همچنین پس از بررسی همبستگی بین زمان وقوع پدیده های حیاتی با فاکتورهای اقلیمی (دما و بارندگی) مشخص شد که ارتباط معنی داری بین برخی فاکتورهای اقلیمی با برخی پدیده های حیاتی در گونه های موردمطالعه وجود دارد.