امکان سنجی نگهداری بذرهای شب خسب (Albizia julibrissin Durazz) در شرایط فراسرد

شب خسب یکی از گونه های درختی نیام دار بومی جنگل های جلگه ای و پایین بند ناحیه هیرکانی است که به دلیل ابتلا به بیماری قارچی دچار صدمات زیادی شده است. در این تحقیق، امکان استفاده از فناوری فراسرد برای ذخیره سازی بذرهای شب خسب مورد بررسی قرار گرفت. جمع آوری بذر از تعداد 10 پایه درختی از جنگل های پایین بند حوزه غرب هراز واقع در استان مازندران انجام شد. به منظور امکان سنجی قابلیت نگهداری بذرهای شب خسب در شرایط فراسرد از نتایج خصوصیات جوانه زنی بذرهای شب خسب در دو حالت نگهداری در شرایط فراسرد (196- درجه سانتی گراد) با چهار پیش تیمار آماده سازی شامل: ویتریفیکاسیون، گلیسرول 30 درصد، کاهش رطوبت و بدون پیش تیمار به همراه تیمار شاهد (نگهداری در شرایط خشک و دمای 15 درجه سانتی گراد) استفاده شد. بذرها پس از نگهداری یک هفته و یک ماه در شرایط فراسرد خارج و در آب 42 درجه سانتی گراد (شوک حرارتی) قرار داده شدند. سپس برای جوانه زنی درون پتری دیش قرار گرفته و به ژرمیناتور با دمای 22+ درجه سانتی گراد منتقل گردیدند. ثبت و شمارش بذرهای جوانه زده بصورت روزانه تا زمانی که دیگر هیچ بذری جوانه نزد انجام شد. نتایج تحلیل واریانس دو طرفه و آزمون مقایسه میانگین دانکن نشان داد که صفات مختلف جوانه زنی بذرهای شب خسب در 4 پیش تیمار مربوط به فراسرد با تیمار شاهد تفاوت فاحشی نداشت. ازاین رو نتیجه گیری شد که نگهداری بذرهای شب خسب در شرایط فراسرد امکان پذیر است. نتایج این تحقیق همچنین تصریح می کند که بذرهای گونه شب خسب به دلیل داشتن پوسته سخت بذر و محتوای رطوبتی بسیار پایین می توانند بدون استفاده از مواد ضدانجماد (بدون پیش تیمار) در دمای 196- درجه سانتی گراد نگهداری شوند. ازاین رو می توان بدون انجام پیش تیمار نسبت به ذخیره سازی بذرهای شب خسب در شرایط فراسرد اقدام نمود و بانک بذر فراسرد را به عنوان راهبردی موثر برای حفاظت از ظرفیت ژنتیکی این گونه ارزشمند در سطح جنگل های هیرکانی پیشنهاد کرد