اثر عوامل مختلف بر رویان زایی بدنی گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni)

گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) به علت محتوای بالای شیرین کننده های طبیعی قابل استحصال دارای ارزش فوق العاده بالایی است.با توجه به اهمیت گیاه از نظر صنعتی و به ویژه دارویی، این پژوهش به منظور بهینه سازی جنین زایی بدنی گیاه انجام شد. تولید و القای کالوس رویان زا با استفاده از ترکیبات مختلف تنظیم کننده های رشدی شامل بنزیل آدنین (BA)، نفتالین استیک اسید (NAA) و 2 و 4-دی کلروفنوکسی استیک اسید (2,4-D) در ریزنمونه های برگ و جوانه گیاه در محیط کشت MS به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در پنج تکرار بررسی شد. بیشترین میزان کالوس زایی در محیط کشت حاوی 01/0 میلی گرم بر لیتر BA + 5/0 میلی گرم بر لیتر 2,4-D و بیشترین میزان رویان زایی در تیمار 01/0 میلی گرم بر لیتر BA +1 میلی گرم بر لیتر 2,4-D حاصل شد. همچنین اثر کازئین هیدرولیزات در پنج سطح (0، 50، 100، 150 و 200 میلی گرم بر لیتر) و شیره نارگیل در دو سطح (صفر و 55 میلی لیتر) بر رویان زایی گیاه استویا توسط دو ریزنمونه برگ و جوانه در آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تکرار بررسی شد. در غلظت های صفر و 50 میلی گرم بر لیتر کازئین هیدرولیزات به ترتیب بیشترین (2/20 درصد) و کمترین (84/7 درصد) رویان زایی حاصل شد. بیشترین درصد رویان زایی (82/78 درصد) در محیط کشت MS بدون شیره نارگیل توسط ریزنمونه های جوانه و کمترین درصد رویان زایی با 09/25 درصد توسط ریزنمونه های برگ به دست آمد. پس از آن رویان های حاصل به محیط کشت حاوی 1/0 میلی گرم بر لیتر GA3 (اسید جیبرلیک) برای اندام زایی انتقال یافتند و در این بین 03/18 درصد از رویان ها به گیاهچه کامل تبدیل شدند.