ترسیم حوزه هوشمندی رقابتی در آیینه نشریات فارسی: تحلیل علم سنجی

هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل محتوای مقاله های علمی-پژوهشی منتشره در حوزه هوشمندی رقابتی است.

پژوهش حاضر با رویکرد ترکیبی و با روش تحلیل محتوای کمی و کیفی انجام شد. جامعه آماری اول این پژوهش، مقاله های فارسی علمی- پژوهشی منتشره در حوزه هوشمندی رقابتی(72 عدد) است. به علت کوچکی جامعه، نمونه گیری نشد. داده های کمی از طریق سیاهه وارسی محقق ساخته گردآوری شد. برای تعیین این که مقاله ها به چه موضوعاتی پرداخته اند، نیاز به یک طرح استاندارد بود، پس با متخصصان هوشمندی رقابتی(جامعه دیگر پژوهش) پیرامون این که چه موضوعاتی در حوزه هوشمندی رقابتی دارای اهمیت هستند مصاحبه شد. نمونه گیری از این جامعه هدفمند بوده و 10 نفر انتخاب گردیدند. مصاحبه از نوع نیمه ساختار یافته و الکترونیکی انجام شد. مقوله های موضوعی مشخص و طرح موضوعی برای تفکیک مقاله ها به دست آمد. این بخش به روش تحلیل محتوای کیفی انجام شد. پژوهشگران، مقاله ها را بر اساس طرح موضوعی دسته بندی کردند. برای تجزیه و تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی از آماره هایی نظیر فراوانی و درصد استفاده شد.   

میزان مقاله ها سیر صعودی داشته و مردان تولیدات بیشتری (78.81 درصد) داشته اند. مشارکت دو و سه پدیدآور رایج تر (67.41درصد) و بیشتر نویسندگان استادیاران (22.31 درصد) و دارندگان مدرک دکتری (91.52 درصد) هستند. نشریه مدیریت بازرگانی و تحقیقات بازاریابی نوین (72.9درصد) دارای بیشترین مقاله هستند. رشته علمی غالب، مدیریت با گرایش بازرگانی (88.20 درصد)  و  مشارکت دانشگاه تهران بیشتر (44.19درصد) است. بیشترین استنادها در مقاله های سال 1395 (655 مورد) است. بیشترین مطالعه بر روی شرکت ها  و سازمان ها (8.90درصد) بوده، ابزار استفاده شده، پرسشنامه(94.81 درصد) و روش برگزیده برای پژوهش، کمی(50.87 درصد) است. بیشترین مقوله مورد توجه مفاهیم بنیادی(2.72 درصد) می باشد.

نتایج حاکی است که اگر چه در چند ساله اخیر رشدی در حوزه ایجاد گردیده ولی با وجود میان رشته ای بودن آن فقدان فعالیت بعضی از رشته ها و متخصصان آنها مانند علم اطلاعات و دانش شناسی، جامعه شناسی و غیره قابل مشاهده است. همچنین، گسترش یکسان و یکنواختی در مقوله های موضوعی صورت نگرفته است.