بررسی کمی تغییرات کانال رودخانه های الموت رود و شاهرود (شمال قزوین) در بازه زمانی (1394 1360)

رودخانه ها مهم ترین منابع آب در نواحی خشک (از جمله ایران) هستند. رودخانه ‎های الموت و شاهرود جزو رودخانه های دائمی هستند که بخش مهمی از منابع آب شمال ایران را تامین می کنند. اهداف این پژوهش شامل طبقه بندی کمی الگوی کانال و نیمرخ پهنای رودخانه های الموت و شاهرود، تعیین مهم ترین عوامل موثر بر روی تکامل این رودخانه ها و تحلیل دوره های رسوب گذاری و فرسایش بستر این رودخانه ها می باشد. تکامل کانال این رودخانه ها در یک دوره 34 ساله با تاکید بر روی الگو، هندسه و تغییرات ارتفاعی بستر در اثر فرآیندهای رسوب گذاری و فرسایش  بررسی شده است. بررسی زمانی تصاویر ماهواره ای (1981-2015) با استفاده از نرم افزار GIS همراه با  نقشه برداری های توپوگرافی و زمین ریخت شناسی جهت ارزیابی روند تکاملی و تعیین شاخص های کلیدی موثر بر تغییرات کانال انجام شده است. برای بررسی نیمرخ پهنای تاریخی (1984-2014) کانال در چهار ایستگاه، نقشه برداری زمین شناسی انجام شده است و همراه با عکس های تکراری و تحلیل بسامد سیلاب، در ارزیابی تغییرات ارتفاعی بستر و فرآیندهای موثر استفاده شده است. فرآیند ترک کانال رایج ترین دلیل تغییر کانال است. نرخ تغییر پهنای کانال 2/5 متر در سال در بالادست، 20 متر در سال در میان رود و 9/3+ و 2/4 متر در سال در بخش باختری است. نرخ رسوب گذاری و حفر بستر 12/1 و 76/0 متر در سال در ایستگاه B و 55/5 و 63/5 متر در سال در ایستگاه C است. نتایج نشان می دهد که شرایط اقلیمی، عوامل آب شناختی و فعالیت های انسان مهم ترین دلایل تغییرات بستر کانال هستند.