بررسی رژیم راستی آزمایی معاهده منع جامع آزمایش‎های هسته‎ای (CTBT) و پیامدهای فنی و امنیتی احتمالی تصویب آن برای جمهوری اسلامی ایران

معاهده منع جامع آزمایش‎های هسته‎ای در شرایطی پابه عرصه بین‎المللی گذاشت که با وجود معاهده عدم اشاعه، سلاح‏های هسته‎ای درحال اشاعه و گسترش بودند. ازاین‎رو، این معاهده به منظور جلوگیری از اشاعه سلاح‎های هسته‎ای و منع آزمایش‎های هسته‏ای، به عنوان گامی اساسی و لازم برای ورود به باشگاه کشورهای هسته‎ای، با حمایت قدرت‎های اتمی منعقد شد. براساس مفاد معاهده، نظارت بر حسن اجرای تعهدات کشورها ازطریق جمع آوری، پردازش و انتشار اطلاعات حاصل از یک «سامانه نظارت بین المللی» متشکل از ایستگاه‎های لرزه‎ای، رادیونوکلاید، فروصوت و هیدروآکوستیک صورت خواهد پذیرفت، که اثرات وقوع یک انفجار هسته‎ای احتمالی در هر نقطه از کره زمین اعم از زمین، هوا و دریا را به صورت لحظه‎ای و برخط (آنلاین) ثبت و جهت پردازش به «مرکز داده‎های بین ‎المللی»  مستقر در وین (اتریش)، ارسال می نماید. دراین میان، واکاوی رژیم راستی‎آزمایی معاهده و بررسی تهدیدات و چالش‎های فنی، سیاسی و امنیتی احتمالی آن برای جمهوری اسلامی درصورت تصویب، موضوع این مقاله است. استدلال نگارندگان در این مقاله آن است که راستی‎آزمایی معاهده دارای چالش‎ها و ضعف‎های ساختاری و فنی‎ای است که این چالش‎ها می‎تواند به لحاظ نظامی و امنیتی تهدیدزا و به لحاظ حاکمیتی و سیاسی محدودکننده باشد. همچنین از بعد فنی نیز امتیازات و پشتوانه فنی کشورهای دارای تجربه آزمایش هسته‎ای می‏تواند زمینه فریب سامانه راستی‎آزمایی و نیز مخفی کاری و یا دسترسی به اطلاعات نظامی متعارف محرمانه کشورهای هدف را فراهم آورد.