بررسی رابطه وضعیت مدیریت بهداشت حرفه ای و رضایت شغلی کارکنان مراکز توانبخشی شهر تهران: یک مطالعه مقطعی

توجه هرچه بیشتر به عوامل انسانی بدون شک جزء مهم ترین اصول و معیارهای سازمانی است. رضایت شغلی به عنوان یکی از مهم ترین مقوله های مرتبط با منابع انسانی در سازمان هاست و نبود رضایت شغلی می تواند سبب کاهش بهره وری کارکنان سازمان ها شود. در این راستا بهداشت حرفه ای به عنوان علم مرتبط با سلامت نیروی کار در هر سازمانی مطرح است. این مطالعه نیز با هدف بررسی وضعیت مدیریت بهداشت حرفه ای و میزان رضایت شغلی و رابطه این دو مهم در کارکنان مراکز توان بخشی شهر تهران انجام گرفت.

این مطالعه توصیفی همبستگی روی 1403 نفر از کارکنان 28 مرکز توان بخشی در استان تهران در نیمه دوم سال 1396 انجام شد. نمونه گیری به صورت سرشماری انجام شد. داده های پژوهش با استفاده از پرسش نامه متشکل از دو پرسش نامه محقق ساخته ارزیابی وضعیت ایمنی و بهداشت حرفه ای و پرسش نامه استاندارد رضایت شغلی جمع آوری شدند. در ابتدا ابزار استفاده شده برای ارزیابی وضعیت ایمنی و بهداشت حرفه ای برای مراکز توان بخشی ساخته شد و سپس با نظرخواهی از خبرگان و متخصصان دانشگاهی، اعتبار ابزار با استفاده از شاخص اعتبار صوری و اعتبار محتوا تایید و اصلاحات لازم اعمال شد. علاوه بر آن از 5 تا 10 نفر از پرسنل شاغل در مراکز توان بخشی درباره محتوا، وضوح و سادگی عبارت های پرسش نامه نظرخواهی شد. شاخص اعتبار محتوا و ضریب اعتبار محتوا برای پرسش نامه مدیریت بهداشت حرفه ای و سنجش رضایت شغلی به ترتیب 0/68 ،0/83 و 0/69 ،0/83 محاسبه شد. پایایی ابزار نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی قرار گرفت که 0.872 بود. درنهایت پس از حصول اطمینان از روایی و پایایی ابزار، پرسش نامه ای که برای گردآوری داده های تحقیق در نظر گرفته شده بود، استفاده شد. از آزمون های شاپیروویلک، ویلکاکسون و همبستگی اسپیرمن برای تحلیل یافته ها استفاده شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نسخه 20 نرم افزار SPSS انجام شد.

مشارکت کنندگان در این تحقیق شامل 657 نفر (46/8 درصد) پاسخ دهندگان مرد و 746 نفر (53/2 درصد) پاسخ دهندگان زن بودند. نتایج به دست آمده نشان داد میانگین نمره متغیرهای مدیریت بهداشت حرفه ای و زیرمقیاس های آن، از متوسط طیف لیکرت بیشتر بود. متغیرهای رضایت شغلی و زیرمقیاس های آن، به غیر از متغیر پرداخت دستمزد، از متوسط طیف لیکرت بیشتر بود. نمره متغیرهای مدیریت بهداشت حرفه ای کارکنان، ایمنی عمومی، «اطفای حریق و بحران و ارگونومی و عوامل روانی به ترتیب برابر با 0/65 ،0/75 ، 0/60 و 0/79 درصد از مقدار کسب شده بیشتر بود. نمره متغیرهای رضایت شغلی برای رضایت شغلی، کار، سرپرست، همکار و ارتقای کارکنان به ترتیب برابر با 0/09، 0/4 ، 0/25 ، 0/6 و 0/83 درصد از مقدار کسب شده بیشتر بود. ضریب رگرسیون میان دو متغیر مدیریت بهداشت حرفه ای و میزان رضایت شغلی فعالیت شغلی کنان 267/0 به دست آمد. 

با توجه به ارزیابی پرسش نامه های ساخته و اعتباریابی شده نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد میزان رضایت شغلی کارکنان و مدیریت بهداشت حرفه ای در مراکز مطالعه شده در وضعیت نسبتا مطلوبی قرار دارد. همچنین نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر موید این امر بود که ارتباط مثبت معناداری بین نحوه مدیریت بهداشت حرفه ای و میزان رضایت شغلی کارکنان شاغل در مراکز توان بخشی وجود دارد (0/001>P) و گویای این مطلب بود که اجرای برنامه های ایمنی و بهداشت حرفه ای در مراکز توان بخشی تا چه اندازه می تواند بر میزان رضایت شغلی کارکنان تاثیرگذار باشد. بنابراین لازم است با برنامه ریزی و پیگیری های لازم برای بهبود و ارتقای سطح ایمنی و بهداشت حرفه ای مانند استقرار سیستم های مدیریتی ایمنی بهداشت و محیط زیست در مراکز توان بخشی موجبات رضایت شغلی بیشتری را برای پرسنل این مراکز فراهم کرد، چراکه این مهم در کیفیت خدمات ارائه شده به توان خواهان موثر خواهد بود.