بررسی و مقایسه عملکرد شیرابه گیاه دارویی آنغوزه شیرین در مراتع تفت استان یزد

با توجه به رتبه اول استان یزد در صادرات آنغوزه شیرین (Ferula assa-foetida) و به منظور مدیریت صحیح رویشگاه های طبیعی این گونه باارزش، این مطالعه در زمینه ارزیابی عملکرد شیرابه در مراحل مختلف تیغ زنی تحت تاثیر خصوصیات خاکی در مراتع تفت استان یزد انجام شد. نمونه برداری در مناطق نصرآباد و عقابکوه-فیض آباد که جزء رویشگاه های اصلی آنغوزه شیرین در استان یزد هستند، انجام شد. روش نمونه برداری به طور کاملا تصادفی بود. در هر منطقه 20 پایه گیاهی با شرایط مشابه و هم سن (5-6 سال) انتخاب و بهره برداری از آنها انجام شد. نمونه برداری خاک نیز از عمق cm30-0 صورت گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزارهای SPSSVer.16 و Excel انجام شد. نتایج نشان داد که پایه های آنغوزه در رویشگاه نصرآباد در مراحل 6، 7، 8، 11، 12 و 13 میزان شیرابه بیشتری داشتند. همچنین میزان شیرابه و کشته کل به ترتیب با مقادیر 28/05و 69/09در منطقه نصرآباد افزایش معنی داری نسبت به منطقه عقابکوه (به ترتیب با مقادیر 21/01و 55/94) داشت (0/01>p). نتایج حاکی از افزایش معنی دار شیرابه تولیدی در برش 6 و 7 و کشته در برش 8 و 9 در مراحل مختلف برش در هر رویشگاه بود (0/01>p). بررسی پارامترهای خاک نشان داد که درصد سیلت، رس، آهک، مواد آلی، پتاسیم (0/01>p) و فسفر (0/05>p) در رویشگاه نصرآباد افزایش معنی داری نسبت به عقابکوه داشت. در حالی که درصد شن کاهش معنی داری را در نصرآباد نشان داد (0/01>p). با توجه به نتایج، تعداد 9 بار تیغ زنی می تواند بهترین پیشنهاد جهت بهره برداری پایدار از مراتع تفت باشد. به منظور توسعه گیاه آنغوزه شیرین می توان از گیاهان مرتع نصرآباد (به دلیل عملکرد شیرابه بهتر) برای جمع آوری بذر استفاده نمود و توان اقتصادی مناطق را بالا برد.