بررسی اثر دانش بومی قنات بر ابعاد توسعه پایدار

با توجه به نقش قنات به عنوان عامل اولیه ایجاد سکونت گاه و شکل گیری اجتماعات در بخش های وسیعی از ایران که در نواحی بیابانی و حاشیه کویر واقع شده اند، همچنین کم توجهی و متروک شدن قنات های متعدد همراه با تغییر شیوه استحصال آب زیر زمینی، در این پژوهش با استفاده از تئوری ها، نظریه ها و تحلیل نتایج حاصل از پژوهش های مختلف به روش توصیفی- تحلیلی، ارتباط بین دانش بومی و توسعه پایدار، تاثیر قنات بر ابعاد اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی توسعه پایدار، ارتباط چاه های عمیق و ناپایداری، عوامل خشک شدن و تخریب و ناپایداری قنات ها و ارائه راهکارهای احیای قنوات پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که آسیب ها معمولا بر سازه قنات، کیفیت و کمیت آب وارد می شود و از عدم مرمت و بازسازی، عدم رعایت حریم قنات ها و آلودگی ناشی از نشت فاضلاب و پساب به قنات، انسداد قنات در پروژه های عمرانی، افت آبخوان در اثر عدم تعادل در میزان برداشت و تغذیه آبخوان ناشی می شود. راهکارهای احیا در مرحله اول اصلاح سیاست های حکمرانی بر آب و به خدمت گرفتن دانش و تکنولوژی مدرن در ارتقای کارآیی دانش بومی و روش های سازگار با شرایط فرهنگی و جغرافیایی کشور و به دنبال آن عملیات عمرانی و ایزولاسیون جهت جلوگیری از انسداد، تلفات و آلودگی آب در مسیر کوره، نفوذ دادن سیلاب و تغذیه قنات و آبخوان ، کنترل خروجی قنات، استفاده بهینه و سودآور از آب قنات، تهیه نقشه قنات ها، حفاظت های اداری و کیفری، برطرف کردن ضعف های مدیریتی، آموزشی، فرهنگی و ترویجی می باشد که تحقق این موارد با تشکیل یک سازمان مستقل مردم نهاد و همکاری سازمان های میراث فرهنگی و اوقاف، آب و کشاورزی و نهادهای فعال اجتماعی و فرهنگی، تحت حمایت استانداری قابل مطالبه، پیگیری و اجرا می باشد.